Afschuwelijk die oorlog in de Oekraïne. De meest vreselijke beelden komen tot ons, nu al drieënhalf miljoen mensen op de vlucht en wat de toekomst brengt is volstrekt onzeker.
Ik wil hier echter een paar zaken onder de aandacht brengen die je als positief en zeker als zeer onverwachte bijeffecten kunt beschouwen.

Ik noem er een paar:
Wie had een paar weken terug nog kunnen denken dat de Europese normen en waarden opeens zo’n ommezwaai te zien zouden geven?
Waar er vóór de oorlog in de Oekraïne langzamerhand sprake was van een concurrentie richting de opvang van een absoluut minimaal aantal vluchtelingen, staan nu de landen die een pushback reputatie aan het opbouwen waren, vooraan in de opvang van miljoenen broeders en zusters van over hun grens.
Van pushbacks naar open armen, wie had dat gedacht?

Ok, het zijn zoals gezegd (witte) broeders en zusters, maar het blijven vluchtelingen.
Dat betekent in Europa een herijking . Opeens veel meer begrip voor mensen die bepakt en bezakt de oorlog in hun land ontvluchten en dientengevolge getraumatiseerd zijn.
In Nederland konden 500 kinderen uit Lesbos na een brand aldaar hier niet ontvangen worden, noch 3.000 Afghanen die voor hun leven vreesden, maar staan de veiligheidsregio’s nu met de mouwen opgestroopt klaar om 50.000 mensen van een plek te voorzien waar ze voorlopig rust kunnen vinden en veiligheid.
Maar er is ook heel veel particulier initiatief. En dat komt, voor de SP misschien verbazingwekkend, soms juist uit onverwachte hoek.

Waar een klein dorp groot in kan zijn.
Als geweldig voorbeeld wil ik graag het dorp van mijn zoon en zijn gezin noemen: Broek in Waterland. Daar zijn zònder hulp van instanties vijftig Oekraïners naar toe gehaald met busjes en over de tuinhuizen van het dorp verdeeld. De kinderen worden welkom geheten op de plaatselijke basisschool en de Broekse jeugd doet mee aan een sponsorloop om de vluchtelingen van have en goed te voorzien!

En er is meer aan de hand.
In een bijzonder korte tijd wordt duidelijk dat in Engeland maar ook in ons land onder- en bovenwereld behoorlijk in elkaar overlopen waar het om Russisch en vooral zwart geld gaat.
Hier te lande gaat het om 45 miljard als ik het goed begrijp en dat schijnt al decennia te circuleren. Bij mij persoonlijk ging er een licht op toen ik de serie van Twan Huijs volgde over de Waarde van de Aarde.
Inmiddels blijken we 400 miljoen te hebben ‘kaltgestellt’, maar dat is niets vergeleken bij Italië. Er is dus een concurrentie gaande tussen Europese landen om zo ‘zuiver’ mogelijk te opereren richting het sanctioneren en blokkeren van Russisch geld en tegoeden.
Dat is winst lijkt me.

Ook bijzonder: geopolitieke verschuivingen en voor- en nakeuren.
Langzamerhand kon Erdogan die steeds meer opschoof richting autocratie weinig goeds meer doen, ook al hadden we hem natuurlijk wel erg nodig om oa de vluchtelingen uit Syrië tegen te houden, maar nu ontpopt hij zich als mediator tussen Zelenski en Poetin.
Nog sterker: journalisten die Rusland ontvluchten in verband met de risico’s om daar nog te werken, vinden in Turkije een gastvrij onthaal.
En wat te denken van de positie van Israël, de boeman van links dat zich nu politiek gezien tussen Poetin en Amerika in bevindt? En geconfronteerd wordt met een joodse Zelenski?
Polen en ook Hongarije met behoorlijk rechtse leiders beginnen nu wat anders tegen het vluchtelingenvraagstuk aan te kijken maar ook tegen hun eigen vrijheid en de EU nu de opvang van vluchtelingen omgekeerd evenredig is aan wat landen als Italië en Griekenland op hun bordje of liever stranden kregen en ze die vrijheid duidelijk in gevaar zien komen. Oost Europa lijkt zelfs meer dan de rest van Europa overtuigd van de noodzaak om Poetin hard aan te pakken. Het leidt vooralsnog tot meer eensgezindheid in Europa.

Fossiele brandstoffen
De urgentie die nu ontstaat om van het Russisch gas en de olie af te komen is lijkt me in principe positief en een stimulans om werkelijk ernst te maken met een noodzakelijke energietransitie. Vraag is wel of kolencentrales langer open blijven en/of we afhankelijker worden van onfrisse regimes als die in Saoedi Arabië..

Tot slot en dat klinkt beduidend minder positief: waar we het twee jaar over een virus hadden met varianten, die ons telkens weer verrasten, hebben we het nu dagelijks over een man, die er een een levensstijl van heeft gemaakt om de rol van ‘onvoorspelbare lastpak’ te spelen, die het moet hebben van het verspreiden van fake news en angst en een wereld om zich heen creëert van ‘ponyatiye’ oftewel onuitgesproken afspraken.*
Onvoorspelbaar, vreeswekkend en onbegrijpelijk voor onze westerse ratio.
Psychologen en politicologen bijten zich stuk op hem.
En wij als Europa blijken te beschikken over een gebrekkig en verwaarloosd afweersysteem.

• Zie: Mark Galeotti: We moeten het even over Poetin hebben.