Waarom alweer een blog (de derde) over de avondklok?
Omdat waakzaamheid waar het de democratische rechtsstaat betreft nooit genoeg aandacht kan krijgen. (Zo stelde Hubert Smeets al begin 2019 voor om een Comité van Waakzaamheid te starten en waarschuwde Herman Tjeenk Willink in zijn boek Groter denken, kleiner doen voor bestuurlijke ontsporingen en het betonrot van de democratische rechtsorde en toen hadden we de Corona-crisis en de Toeslagen-affaire nog niet eens gehad.)

Ik wil beginnen met een correctie.
In mijn vorige blog heb ik verzuimd te vermelden dat de zgn Voortduringswet, ik heb dat Verlengingswet genoemd, bij de Tweede Kamer is ingediend en aangenomen. Er is daarover ook een Advies gekomen van de Raad van State.
Deze wet die legitimatie van het Koninklijk Besluit van 22 januari ten doel had is op 11 februari aangenomen door de Tweede Kamer.

Er zijn hierover wel een paar opmerkingen te maken.
Wonderlijk toch dat een wet die de avondklok tot 9 februari moet legitimeren op 11 februari wordt aangenomen en dan heb ik het nog niet over de goedkeuring door de Eerste Kamer.
Immers, in lid 3 van artikel 1 van de WBBBG staat uitdrukkelijk vermeld dat als het voorstel van wet door de Staten Generaal is verworpen bij KB de bepalingen die in werking zijn gesteld onverwijld buiten werking moeten worden gesteld.
Bovendien is het opmerkelijk dat verlenging van de termijn van de avondklok nu alleen door een Koninklijk Besluit is gelegitimeerd en niet meer door een  (Verlengings)wet.
Als ik de WBBBG goed begrijp had er voor de verlenging van de avondklok opnieuw een voorstel van wet moeten worden ingediend.
De Raad van State zegt hierover: “Om te voorkomen dat er alsnog een verlengingswet moet komen moet de einddatum niet in de Voortduringswet worden opgenomen dan wel de wet niet voor 10 februari tot stand worden gebracht”. Vervolgens zegt de RvS: “De vraag is of een dergelijke gang van zaken in overeenstemming is met de bedoeling van de wetgever”.
Juist!
Opmerkelijk dat de Raad van State  hier dus een advies geeft om de bedoelingen van de wetgever te ontduiken maar daarbij wel aangeeft dat dat waarschijnlijk niet de bedoeling was.

Avondklok: De reikwijdte van macht uitgerekt:
1. Terwijl de oorspronkelijke Wet Buitengewone Bevoegdheden Burgerlijk Gezag ervoor bedoeld was om de orde en veiligheid te beschermen tegen inlandse vijanden, oftewel tumultus dat de rechtsorde bedreigt (zie Bart van der Sloot De reikwijdte van macht), heeft de introductie van de avondklok vooral tumult veroorzaakt.
2. Terwijl de oorspronkelijke wet ziet op noodtoestanden (zoals opstanden, aanslagen en rampen) die een buitengewoon en onmiddellijk ingrijpen noodzakelijk maken, was bij het instellen van de avondklok slechts sprake van preventie van een eventuele noodtoestand in ziekenhuizen een maand later.
3. Terwijl de ratio van de noodzaak van de zo spoedig mogelijke indiening van een Voortduringswet er in zit dat er van een zodanige nood sprake was dat een behandeling van een wetsontwerp te veel tijd zou duren, heeft een Kamerbrede discussie plaats gevonden alvorens de maatregel in te voeren… (zie ook de Raad van State hierover)
4. Stelling van mij: Waarom de regering niet de route heeft genomen van de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19 (die overigens per 1 maart zou moeten worden verlengd) is, zo neem ik aan, omdat ze vreesde dat de avondklok, een zeer zwaar vrijheid-benemend middel is en niet kon worden beschouwd als een gezondheid-beschermende of gezondheid-bevorderende maatregel. Hooguit als een maatregel die er toe zou kúnnen bijdragen dat de zgn Britse variant in dit land de maand volgend op de instelling van de avondklok dus ver na 9 februari niet de overhand zou krijgen.
5. Als de avondklok, kortom, geen gezondheid-beschermende maatregel is maar ook niet uit pure nood geboren, wat is ze dan wel???

Conclusie: De maatregel van de avondklok rammelt flink qua procedure en qua inhoud. Het wordt tijd dat niet alleen rechtse partijen dit aan de orde stellen!
Voor nadere studie verwijs ik graag naar Manon Julicher in Het Parool van 10 februari over de route van de WBBBG en naar het uitstekende en zeer gefundeerde stuk van Bart van der Sloot over staatsnoodrecht.