Terwijl de ijskappen smelten wordt  Disney’s animatiefilm Frozen2, als vervolg op Frozen1, waarbij er al sprake was van een wereldwijde Frozen–gekte een tweede kassucces.
Hoe is het te verklaren dat een ijsprinses die over mysterieuze “ijskrachten” beschikt zo doordringt tot de harten van niet alleen kinderen en meisjes maar ook hun ouders?
Daar dacht ik aan toen ik de nieuwe plannen zag voor een veranderde Bijstandswet.
Jetta Klijnsma van de PvdA, die ik voor het gemak hier even ijsprinses 1 noem en die nog uitdrukkelijk riep dat ze “niemand in de kou” wou laten staan voerde in 2015 de zgn Participatiewet in.
Doel was om door samenvoeging van wetten en overheveling van taken naar de gemeenten te zorgen dat eenieder met een arbeidsbeperking of een afstand tot de arbeidsmarkt aan het werk zou kunnen, maar die gemeenten kregen daar niet meer maar minder geld bij.
In mijn tijd als raadslid in Leiden noemden we dat: het delegeren van de armoede van het rijk naar de gemeente. Toen al, dwz eind jaren zeventig, had het Rijk een dergelijk afschuif-mechanisme  ontdekt.
Het bedrag om een uitkeringsgerechtigde te activeren is sinds 2010 van 4500 tot 1500 euro gedaald, aldus Rutger Groot Wassink (GroenLinks), wethouder Sociale Zaken in Amsterdam in de Volkskrant.
Ook de onderliggende aannames waren volgens hem onjuist. Verplichtingen en financiële prikkels zouden helpen. De wet verkiest de stok boven de wortel, aldus Groot Wassink en dat is onhoudbaar gebleken.
Ook het SCP concludeert dat sancties en verplichtingen niet bijdragen aan meer uitstroom.
Nu is er dan sprake van een tweede ijsprinses, staatssecretaris Tamara van Ark (VVD) die vindt dat ze “tegen wie niet wil werken streng moet zijn”. Saillant is in dat verband dat ze het over ‘ik’ heeft, dus ‘ik’ moet streng zijn (een soort ijsprinses die op iemand wijst en die meteen op dat moment bevriest).
Terwijl Jetta Klijnsma zich nog in haar invalidenvoertuig of op een driewieler liet fotograferen, staat deze staatssecretaris, ijsprinses met puntige naaldhak, lachend op de foto te roepen dat ze ook de staatssecretaris is van de belastingbetaler.
Terwijl het SCP constateert dat niemand is opgeschoten met de stelselwijziging heeft deze ijsprinses een verdergaand middel. Ze wil de discretionaire ruimte in de bevoegdheid van de gemeenten verder beperken.
‘Moeten’ is haar toverwoord. Zoals ijsprinses Elsa haar ijskracht uitoefent, zo wijst ook Van Ark met haar staf naar de gemeenten en roept: “De vrijblijvendheid moet eraf”.
Wat deze ijsprinsessen in werkelijkheid doen is budgetten ‘bevriezen’ en een ijzige sfeer creëren tussen gemeenteambtenaren en hun cliënten die vaak tussen de wal van een 24-uurs economie en het schip van hun leeftijd of psychische kwetsbaarheid terecht komen.
Om zicht te krijgen op de effecten op mensen van deze moderne economie kan ik trouwens iedereen de film Sorry, we missed you van harte aanbevelen.

Voor de jonge generatie nog even een kleine blik op het verleden.
Hoe kwam het recht op bijstand eigenlijk in de Wet?
En waarom vonden we het indertijd zo belangrijk dat er een ‘recht op bijstand’ kwam?
Terwijl de Armenwet uit 1854 de zorg voor armen nog uitdrukkelijk bij het particulier initiatief legde en bij de kerk, introduceerde minister Klompé (van katholieke huize) in 1965 de Bijstandswet omdat ze absoluut niet meer wilde dat mensen afhankelijk zouden zijn van de kerk, familie en buren en de daarbij horende beklemming en willekeur.
Dankzij de pil en de Bijstandswet konden vrouwen zich emanciperen, dwz losbreken uit een bestaan met een hen onderdrukkende of mishandelende man.
Dat willen velen nog wel eens vergeten als ze het over bijstand hebben.
Het was de CDA’er Brinkman die in 1982 stelde dat we wel erg zijn gaan leunen op professionele instellingen en de verantwoordelijkheid bij onszelf, onze familie en buurt hebben weggehaald.
Sindsdien zette de kou in. Idealen van verheffing en emancipatie maakten plaats voor bemoeizorg, bezuinigingen en later ook van preventie van overlast.
We moesten als samenleving zo min mogelijk last van mensen hebben, ze moesten maar zelfredzaam worden.
En naar de gemeenten toe: overheveling met behoud van bureaucratische ellende, veel verplichtingen en zonder extra geld.
IJzig, kortom!