Het demasqué van de ministeriële verantwoordelijkheid en de civilisering van het recht

Wat gebeurt er als ministers fout op fout stapelen en daarvoor geen verantwoordelijkheid meer nemen óf omdat ze al demissionair zijn óf omdat een schimmig stelsel van verantwoordelijkheden een ministerie en haar minister aan het zicht onttrekt?
Een voorbeeld van wat er dan gebeurt is het datalek bij de GGD van januari jl.
Duizenden medewerkers van deze dienst konden bij de gezondheidsgegevens van zesenhalf miljoen mensen, die onvoldoende waren beschermd.
De bijzonder gevoelige gegevens zoals burgerservicenummers en adresgegevens van 1200 mensen zijn verkocht aan Telegram. En als we deze week een GGD-vertegenwoordigster mogen geloven is de boel nog steeds niet op orde.
Identiteitsfraude ligt op de loer evenals chantage met identiteitsgegevens.

Maar wie is hier nu verantwoordelijk voor en wie kan verantwoordelijk worden gesteld?
‘Wettelijk gezien is er geen sprake van centrale aansturing vanuit het Ministerie van VWS of door GGD Nederland op de regionale GGD’s. Ze staan, in geval van een A-ziekte, onder aansturing van de voorzitters van de veiligheidsregio’s,’ aldus Laurent de Vries, oud-directeur van GGD Nederland.
Hij noemt het een ‘poldergedrocht’ omdat Hugo de Jonge volgens de Wet Publieke Gezondheid wel een leidende rol heeft maar volgens de wet geen bestuurlijke verantwoordelijkheid en dus geen gezag.
(Zo kon het waarschijnlijk ook gebeuren dat GGD Hollands-Midden opeens als een soort Sinterklaas boosters uitdeelde aan mensen zonder afspraak terwijl de rest van Nederland daar met smart op zat te wachten.)

Toch is er nu een Stichting Initiatieven Collectieve Acties Massaschade die een collectieve schadeclaim voorbereidt tegen het Ministerie van Volksgezondheid , dat ervoor had moeten zorgen dat de systemen van de GGD voldoende beveiligd waren.
Ze eist 500 euro voor mensen wier gegevens in de GGD-systemen stonden en dus gestolen konden worden en 1500 voor personen wier gegevens daadwerkelijk verhandeld zijn.
Dit zou de staat wel eens miljarden kunnen kosten.
R.J.N. Schlössels, hoogleraar staats- en bestuursrecht aan de Radboud Universiteit kan zich niet aan de indruk onttrekken dat de overheid op zijn minst onzorgvuldig heeft gehandeld (zie NRC 7dec, pag 5, ‘Ten Eerste’).

En daar wordt het interessant want dezelfde Schlössels heeft, samen met D.G.J Sanderink, zich beziggehouden met aansprakelijkheid van de overheid waar het ging om de aardbeving-schade in Groningen.
Samen hebben ze een artikel geschreven in het Nederlands Juristenblad: ‘Slaat de Hoge Raad nieuwe bressen in het bastion van de formele rechtsleer?’ In dat stuk gaat het erover of de Hoge Raad de burger meer ruimte geeft  waar deze de staat aanspreekt op onrechtmatig handelen. Zij menen van wel en wijzen daarbij zowel op artikel 162 boek 6 BW als op internationaal recht.

Kortom, wat we hier zien is een civilisering van het recht.
Waar de staat het de burger steeds moeilijker maakt zijn recht te halen via het staats- en bestuursrechtelijke bestel omdat daarin onvoldoende verantwoordelijkheid wordt genomen neemt het civiele recht het over.
Burgers gaan zich verenigen om toch aan hun recht te komen. We hebben dat in de Urgenda-zaak gezien, de zogenaamde Syri-zaak (zie mijn blog hierover) en je zou willen dat de slachtoffers van de Fraude Signalering Voorziening zich verenigen in een Stichting met behulp van de Autoriteit Persoonsgegevens, die de kwestie van onrechtmatige opslag van gegevens van veronderstelde fraudeurs aan de orde stelde.
Maar ook de slachtoffers van de Toeslagen-affaire zouden langzamerhand zich toch moeten verenigen om via het civiele recht aan hun trekken te komen.
Immers het lijkt er niet op of de Alexandra van Huffelen met haar hersteloperatie veel verder komt.

Eén reactie op “Het demasqué van de ministeriële verantwoordelijkheid en de civilisering van het recht

  1. Dag Joyce,
    Héél lang geleden bezocht ik jou thuis in Mokum, en ook ontmoette ik je bij NJCM. Nu geniet ik van je prachtige gedicht “Dat niets blijft”, in de gloednieuwe fraaie bundel ‘Dood gewoon gaan hemelen”. DANK!

Laat een antwoord achter aan Wim Monasso Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *