4 oktober jl organiseerden de Leonhard-Woltjer Stichting en Een Ander Joods Geluid een bijeenkomst in De Balie met de vraag: Al zolang het Israëlisch-Palestijnse conflict bestaat wordt er gesproken over een oplossing, maar hoe ziet een duurzame en rechtvaardige oplossing eruit? En hoe kunnen landen daaraan effectief bijdragen?
Sprekers waren:
Peter Malcontent, werkzaam bij de universiteit Utrecht en auteur van het (door mij in de Brug besproken) boek: Nederland, Israël en Palestina; een open zenuw.
Erwin van Veen, senior research fellow aan het Instituut Clingendael.
Sadet Karabulut, Tweede Kamerlid en woordvoerder buitenlandse zaken voor de SP.
Hessel Knippels, Algemeen Bestuurslid Politiek voor de jongerenafdeling van de VVD.
Sjoerd Sjoerdsma, Tweede Kamerlid voor D66 liet verstek gaan.
De discussie werd geleid door Janneke Stegeman, theologe.

De inleidingen van Malcontent en Van Veen waren beide van een hoog niveau, doordacht, genuanceerd en doorspekt met  feitenkennis.
Malcontent gaf ook al in zijn boek aan dat Nederland wat Israël betreft een zwalkend en ook opportunistisch  beleid had gevoerd. Pas in 1950 werd tot erkenning van Israël overgegaan. Dit in verband met het te vriend houden van de moslims in Indonesië.
Ook gedurende de oliecrisis begin jaren zeventig was Nederland voorzichtig om de arabische olielanden niet voor het hoofd te stoten, maar in het algemeen begon de pro-Israël houding pas in de jaren zestig vorm te krijgen. Dat had, zo legde hij uit, te maken met het dagende besef dat de rol van Nederland tijdens de bezettingsjaren niet zo’n geweldige was geweest. In dit land waren relatief de meeste joden richting vernietigingskampen gestuurd en dat werd in die tijd pijnlijk duidelijk.

Terwijl Israël in 1967 bovendien nog op een kleine David leek, die bijna ten onder ging in de aanval door de machtige arabische buurlanden, bleek al snel in deze zesdaagse oorlog dat Israël niet alleen won maar ook nog eens behoorlijk wat land buitmaakte.
David werd Goliath en de sympathie ging daarmee ook stelselmatig verloren, zeker toen duidelijk werd dat de Palestijnen de kinderen van de rekening werden (die de joden eigenlijk met de Europeanen hadden moeten vereffenen, zoals Avnery van Gush Shalom jaren geleden al uitlegde).
Zowel Van Veen als Malcontent wezen erop dat er in de politiek al enige tijd sprake was van een groot schisma tussen de linkse en de rechtse partijen. De laatste (en zeker ook de christelijke) namen het voor Israël op, de linkse voor de (onderdrukte) Palestijnen.
Alle sprekers wezen op het internationaal recht en de resoluties van de Veiligheidsraad, waar Israël zich niet aan hield en men was het eigenlijk wel eens dat er meer druk zou moeten worden uitgeoefend op Israël  om die resoluties (eindelijk eens) serieus te nemen.
Dat de Palestijnse Autoriteit ook heel wat boter op het hoofd had en niet goed functioneerde werd overigens ook duidelijk aan de orde gesteld.

Wat mij opviel bij alle overigens zeer redelijke verhalen waren twee dingen:
Over de moord op Rabin en de desastreuze politieke omwenteling sindsdien, waarbij de (extreem) rechtse partijen en de religieuzen de macht naar zich toe hadden getrokken, werd eigenlijk niet gesproken.
In dezelfde Brug waarin ik het boek van Malcontent besprak, heb ik ook het boek over Yitzhak Rabin besproken van Itamar Rabinovitch uit 2017.

Ik zei daarin: “Het Griekse drama dat zich in de loop van Rabin’s leven ontrolde was dat hij de zesdaagse oorlog als bevelhebber van het leger won en zo door de bezetting die mogelijk werd, Israël uitbreidde. Die bezetting en uitbreiding waren het begin van de nederzettingen die hijzelf in 1970 een kanker noemde. En die nederzettingen vormden het tehuis van geradicaliseerde gelovigen die land belangrijker vonden dan vrede.
Die brachten uiteindelijk niet alleen zijn moordenaar voort, Yigal Amir, maar ook de huidige premier Netanyahu die in 2015 nog stellig beweerde dat Israël voor altijd een land zou zijn ‘to live by the sword’.
Land en zwaard ipv land voor vrede.

Wat ik ook miste in de betogen is de rol die seculiere joden zouden kunnen spelen in de diaspora, zoals nu EAJG probeert in Nederland.
Veruit het grootste deel immers van de joden in dit land is seculier en niet georganiseerd.
Juist zij zouden veel meer een kritische rol kunnen spelen waar het de politiek van Israël betreft. Zij zouden de rol kunnen spelen die mensenrechtenorganisaties in Israël zelf altijd hadden en deels nog hebben, maar dat wordt hen steeds meer onmogelijk gemaakt.
De stelling van deze seculieren zou kunnen zijn:
Israël stelt het voor alsof ze nog een democratie is, maar dat is ze niet meer, ze is zoals Van Veen dat noemde een Veiligheidsstaat geworden en met de onderdrukking van de Palestijnen en de aanname van de zgn Basiswet die Israëlisch-arabische burgers tot tweederangsburgers maakt, kunnen we zeggen dat discriminatie een officieel doel is geworden.
Hoe Joods is dat eigenlijk? Hoe kan een staat die zich Joods noemt dit doen? Is jodendom niet: één mens vertegenwoordigt een hele wereld; wat gij niet wilt dat u geschiedt… een mens wordt pas mens door de confrontatie met het Gelaat van de Ander etc etc…
En hoe kan een volk dat zelf zo vervolgd, gediscrimineerd en bijna uitgeroeid is dat een ander volk aandoen?
En tenslotte: Is dat Israël dat mensenrechten systematisch schendt niet zelf een bron van antisemitische gevoelens geworden in plaats dat deze staat juist een voorbeeldfunctie zou kunnen hebben en voor de hele wereld laat zien dat een gecombineerd bestuur van Palestijnen en Israëli’s wel degelijk mogelijk is? Een inclusief ipv een exclusief land.
Is Israël zelf niet een gevaar geworden voor joden in de diaspora?
Laten we als seculieren eens beginnen met een pleidooi om af te stappen van de gewoonte bij iedere herdenking of evenement de ambassadeur uit Israël erbij te vragen.
Laten we deze ambassadeur eens een statement sturen met onze opvatting van jodendom, van inclusiviteit, van een ethiek die anderen insluit niet uitsluit.
Laten we een platform vormen van joden, moslims, christenen en humanisten, die in gezamenlijkheid de politiek aanspreken.
Idealistisch? Jazeker! Maar ergens moet je beginnen. Verbinding moet het motto zijn!