Kennis en neerslachtigheid

De laatste tijd hoor ik van mijn kinderen, maar ook van mijn zus die de oorlog ternauwernood heeft overleefd, dat ik zo negatief ben.
Mam, wees eens wat positiever, zegt mijn dochter dan.
“Het heeft toch helemaal geen zin om je zorgen te maken over Trump, het klimaat, de wereld en daar komen nu dan de eieren bij. See the sunside!”

Sinds Eberhard van der Laan afgelopen zondag bij Zomergasten was weet ik meer.
Hij vertelde daar dat zijn moeder, die in de oorlog in het verzet zat, tegen hem had gezegd dat zijn generatie moest leven met de werkelijkheid van de Holocaust, en dat dat veel erger was dan midden in die ellende te zitten en te proberen te overleven.

De vraag waar mijn generatie en ook die van Van der Laan mee moesten leven was: Hoe moet je leven in de wetenschap van al dat vreselijks wat mensen elkaar hebben aangedaan?
Hoe kun je nog in de mens geloven? Hoe kun je als mens nog positief in het leven staan?

Van der Laan deed zijn uiterste best en haalde onderzoek van Bart van der Boom aan om te bewijzen dat Nederlanders helemaal niet zo onverschillig ten opzichte van het weghalen van Joden waren geweest als wel gesteld werd, en dat de meerderheid absoluut niets had geweten van Auschwitz en het lot van degenen die daar aankwamen*.
Tja, en dan zit ik dus weer met het verhaal van mijn moeder vlak voor haar overlijden op haar 81ste. Ze had het niet over Theresienstadt waar ze met haar kinderen en familie had gezeten maar over de conciërge van de dierentuin tegenover hun huis die aangebeld had en vriendelijk gevraagd of hij de fietsjes van de kinderen mee kon nemen omdat ze er daar toch niets meer aan hadden.

En dan heb ik het nog niet over het indringende dagboek van Klaartje de Zwarte-Walvisch: Alles ging aan flarden* wat Bart van der Boom waarschijnlijk niet gelezen heeft en waarin ze beschrijft op welke schofterige manier zij uit haar woning werd gezet door Nederlanders die werkten bij de zgn Zentralstelle.
Get mam, zouden mijn kinderen zeggen: Doe toch niet zo negatief!
Er waren toch ook veel goede Nederlanders?
Natuurlijk, zou ik zeggen, het glas is altijd half vol.
Mijn vader was zo iemand die de lege kant zag.
Ze noemden dat later paranoia.
Hij wist dat het lot van de Joden in een drama zou eindigen en startte samen met anderen de zgn Barneveld-lijst, waardoor uiteindelijk nog 700 mensen terugkwamen. Ik had deze blog dus niet kunnen schrijven zonder zijn kennis of intuïtie.
Hij wist of vermoedde dus meer dan al die Nederlanders van Van der Laan.
Maar hij leed zelf wel aan depressies aan het einde van de oorlog en werd later onmogelijk genoemd door velen.

Even een flinke stap naar de eieren van vandaag.
De roze brillen onder ons zullen zeggen: Joh, wat maakt iedereen zich druk!
De LTO, oftewel de branche-organisatie van pluimveehouders, vindt toch de waarschuwing van de Voedsel en Waren-autoriteit volstrekt overdreven.
En dat gif is nog alleen op dieren getest dus wat weten we eigenlijk van het effect op mensen?
Trouwens als je geen eieren meer mag eten, moet je dan alles waar ei in zit ook mijden? Nou, daar kunnen we echt niet aan beginnen zeg.
Bovendien blijkt nu dat er vorig jaar al fipronil in die eieren zat. Moeten we ons daar nu achteraf ook nog eens druk over maken? Dan heb je toch geen leven?
Kortom de roze brillen nemen er nog een lekker gebakken eitje op en laten het zich smaken!

Maar de roze brillen maken zich niet zo druk om de kwetsbaren in de samenleving zoals baby’s, jonge kinderen of zwangeren.
De roze brillen zetten de tv met al die akelige berichten op zolder, voor hen is het een uitkomst dat er steeds meer gepersonaliseerd nieuws komt via de sociale media, zodat ze niet langer geconfronteerd worden met nieuws waar ze geen zin in hebben.
Ze willen de consequenties en verantwoordelijkheden liever niet zien, want dat geeft zo’n onmachtig gevoel. Je kunt er neerslachtig van worden en dat is iets waar roze brillen een hekel aan hebben.
Even terug naar 40-45.
In die situatie waren er natuurlijk ook veel mensen die liever “geloofden” dat al die weggevoerde joden een lot wachtte dat nog een beetje leefbaar was. Dit “wishful thinking” kwam hen ook veel beter uit.
Maar zou ik nu zeggen, je kunt met een bepaalde kennis en intuïtie van de werkelijkheid ook (maatschappelijk) actief worden. Hannah Ahrendt zou zeggen, dat ben je eigenlijk verplicht als verantwoordelijk burger.
Dat deed mijn vader dus door in zeer stressvolle tijden te onderhandelen over de Barneveld-lijst terwijl hij ook alleen zijn familie had kunnen proberen te redden*.
En dat doe ik dus al mijn hele leven door me in te zetten voor vrouwen en mensenrechten en de democratische rechtsstaat.

En dan nu op bescheiden wijze door een app-je te sturen aan mijn zwangere schoondochter en aan kinderen en kleinkinderen met de boodschap: Eet even geen eieren!
En neem een eiercode-app!!!

* Zie ook het stuk van Evelien Gans in NRC Opinie, donderdag 3 augustus jl.
* Zie mijn vier mei-lezing voor Felix Meritis ( te vinden op mijn site)
* De Barneveld-lijst is gestart met een paar families, bekend bij de secretaris-generaal op Binnenlandse Zaken de heer Frederiks. Hij had het dus ook hierbij kunnen laten.

 

 

 

2 reacties op “Kennis en neerslachtigheid

  1. Tja Joyce, zorgzaam wordt soms als negatief geïnterpreteerd.
    Zolang je in een redelijk veilige samenleving opgroeit zoals jouw kinderen, vind je je ouders negatief als deze je wijzen op de de risico’s van onzorgvuldig gedrag met je voedsel en je verantwoordelijkheden jegens anderen.
    De in de media geventileerde excuses van Van der Laan voor het gedrag van menig beter wetende Nederlander tussen ’40 en’45 vind ik problematischer.
    Ja hij is net als wij geboren na die holocaust die onze ouders persoonlijk troffen of de 2e wereldoorlog waaraan zij onderhevig zijn geweest als slachtoffer, dader of verzetsmens.
    Ik begrijp niet waarom Van der Laan slechts één visie tot zich heeft genomen.
    Zeker te druk met burgermeesteren. Ik vind het slordig en bedank je voor deze opmerking.
    Als je daarnaast nog kan lachen valt die negativiteit wel mee.
    Sterkte met je boze nageslacht.

  2. Dank voor je reactie!
    Nou zo boos is dat nageslacht niet hoor. Gelukkig maar. Wat het wel aangeeft is dat zij in een andere tijd leven. Bv de kreet: komt goed! is voor mij die opgegroeid is met: als je niks doet komt het zeker NIET goed als een bezweringsformule gelijk die van: Vertrouw op God.
    Als je nu maar zegt dat het goed komt komt het ook goed.
    Bij mij is het bijgeloof eerder omgekeerd: zeg maar liever dat het waarschijnlijk niet goed komt dan heb je kans dat het toch meevalt.
    Ook het idee dat je zelf een actor bent die het gevaar moet proberen af te wenden lijkt vreemd aan deze kreet. Hij is eerder ingegeven door de gedachte dat het VANZELF goedkomt.
    Ik denk dat het iets is tussen generaties en misschien is het ook wel zo dat als je jong bent de noodzaak om de wereld positief te duiden groter is. Als je dat nl niet doet valt er geen toekomst op te bouwen.
    Enfin dit zijn enkele overdenkingen naar aanleiding van jouw opmerking.
    Joyce

Laat een antwoord achter aan Jacqueline Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *