Terwijl de gele hesjes Frankrijk in hun greep houden en Theresa May tegen beter weten in opgewekt blijft roepen dat ze Engeland wil behoeden voor de ondergang, vierden we maandag dat we 70 jaar geleden op 10 december 1948 internationaal een algemene morele en juridische standaard vastlegden in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens.
Na wat een dieptepunt mag heten van de menselijke beschaving, het op een industriële wijze vernietigen van een deel van de mensensoort, bleek er toch behoefte aan  een verklaring die de rechten van ieder mens gelijkelijk en zonder aanziens des persoons formuleert zonder overigens zelf bindende kracht te hebben.
Maar de UVRM is wel gebruikt als basis voor het zgn BUPO-verdrag (inzake burgerrechten en politieke rechten) en het ESOC-verdrag (economische, culturele en sociale rechten).
Ook het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens uit 1950 is erop gebaseerd. Inmiddels heeft de VN op het gebied van de mensenrechten zo’n driehonderd verdragen en (niet-bindende) verklaringen aangenomen.
Nu, 70 jaar na de Holocaust, nu deze geschiedenis al weer lijkt te verwateren en nieuwe generaties op zijn gestaan, lijkt de oude angst voor de ‘vreemde’ ander weer als vanouds de kop op te steken en wordt wat als mensen- en grondrecht is geformuleerd op sociale media en bij sommige partijen afgedaan als (gevaarlijke) linkse hobby of elitair grachtengordel-gepraat.
Dat gelijke behandeling geen luxe goed betreft en ook niet vanzelfsprekend maar altijd opnieuw beschermd en verdedigd moet worden toonde de docu ‘Verdacht’, gemaakt door Nan Rosens op de avond van de 10e december aan.
Het gaat in deze documentaire om het zogenaamde ‘etnisch profileren’, waar vooral (jonge) mannen mee te maken krijgen met een donkere huid dan wel een Marokkaans uiterlijk.
Deze mensen worden allemaal regelmatig aangehouden, vaak zonder opgaaf van redenen.
Telkens weer wil de politie weten wie ze zijn, wat ze op die plek doen en waar ze naar toe gaan. Keer op keer op keer.
Als ze dan geïrriteerd raken of niet (althans volgens de aanhouders) goed reageren, escaleert de zaak en worden ze vaak ook nog ingerekend.
Zich verzetten tegen discriminatie lijkt op deze manier uit den boze.
Wat dit met mensen doet, maakt de documentaire pijnlijk zichtbaar. De symboliek van wat er gebeurt is in feite: jij, zwarte, bruine, moslim, met je krullebol, baard etc, hoort hier niet thuis en dat zullen we je inpeperen!
Als je daar niet tegen kan is dat alleen al een misdrijf en zal je de gevolgen moeten dragen.
Zeker als deze mensen ook nog eens over een dure auto beschikken is het raak, want hoe kan nu iemand die ‘minder’ wordt geacht wel meer status hebben dan jij (politieagent met je beperkte inkomen) zo zal de etnisch profileerder wellicht hebben gedacht.
Interessant aan deze documentaire is dat Rosens de mannen heel sec aan het woord laat en hen hun verhaal laat vertellen aan een lege tafel in een verhoorkamer, terwijl ze pas op het eind hun identiteit onthult.
Die blijkt in schrille tegenstelling tot de behandeling die ze keer op keer ondergaan. Ze blijken hoog opgeleid, volkomen maatschappelijk geïntegreerd en ook nog eens bij de politie te werken,  zelfs twee van hen.
De documentaire houdt ons een spiegel voor. De nadruk op integratie van minderheden is slechts een heel beperkt middel. Vooroordelen blijven, ook al is iemand volledig geïntegreerd.
Het gaat erom om zo’n maatschappelijk aanvaard systeem op te bouwen en te handhaven dat dit soort vernedering en rechteloosheid niet plaats kan vinden dan wel wordt gepareerd/bestraft.
Dat was precies de bedoeling van het hele mensenrechten-gebouw dat we sinds  de fundering in 1948 internationaal vorm hebben gegeven.
Door rechten te verankeren en betekenis te geven aan de ‘rule of law’ dachten we het soort excessen van rechteloosheid zoals ten tijde van WO2 te voorkomen.
Maar kennelijk is dat gebouw nu aan het wankelen.
Onder het kopje veiligheid (voor mij en mijn gezin of land) wordt de ‘rule of law’ nog maar voor een beperkt aantal mensen als geldig gezien (de gevestigden in termen van Norbert Elias) en wat als niet gevestigd, als buitenstaanders wordt ervaren, ook al zijn ze wel gevestigd, hoeft dan niet meer op (rechts-)bescherming te rekenen.
Dat we zo langzamerhand weer naar een afgrond van beestachtigheid (hoewel dieren soms veel beter omgaan met machts- en statusverschillen) glijden, mag duidelijk zijn.
Dat een algemene legitimatieplicht zoals al bij de invoering ervan duidelijk was, gezien het voorbeeld uit België, ook tot dergelijk misbruik kan leiden, was bekend.
Desniettegenstaande blijven we moed houden.
Gelukkig blijkt onze politie in elk geval gevoelig voor de spiegel die haar wordt voorgehouden!