Afgelopen vrijdag was ik naar een mooie presentatie van Sholeh Rezazadeh. Deze Iraanse dichteres en schrijfster slaagde er in om in zes jaar tijd in prachtig Nederlands haar eerste bejubelde roman te schrijven.
Maar goed daar gaat het hier niet over. Door allerlei NS problemen duurde het lang om van Leiden naar Amsterdam te komen en met het dichterlijke proza van Sholeh nog in mijn hoofd arriveerde ik op het Centraal Station. Daar viel ik lopend naar mijn tram middenin het joelend en bij herhaling scanderen van de leus:’ From the river to the sea; Palestine will be free’.*
Het idee dat het land waarvan joden dachten dat het wanneer zich  in Europa wellicht weer Kristal nachten zouden voordoen een veilige toevluchthaven was, bleek sinds de aanslag van Hamas op 7 oktober in elk geval een illusie.
Met de kreet From the river to the sea wordt ze dat nog eens flink ingepeperd.

Forget it luitjes: d’r uit! Zo bedoelde de PLO deze slogan in 1964 en zo bedoelt Hamas het in hun Handvest. Nog sterker de laatste club wil alle joden uit het Midden Oosten weg hebben*.
Maar ondertussen vindt de rechtspraak in Nederland deze slogan niet discriminerend en voor diverse uitleg vatbaar zo bleek nog afgelopen zomer*.
Dùs wordt hij overal enthousiast geroepen, ook op een klimaatmars waar hij denk ik nog steeds niet thuishoort.
De kreet mag zich inmiddels in een enorme populariteit verheugen onder vooral linkse jongeren al of niet van Palestijnse herkomst.

Waarom vond ik dit gescandeer toch zo unheimisch?  Ik ben zelf een tijd actief geweest voor een Ander Joods Geluid en heb ook in blogs wel aangegeven dat de Israëlische politiek zoals het bevorderen van de vestiging van kolonisten en de blijvende bezetting van de Westelijke Jordaanoever, het aannemen van een sterk discriminerende wet, een regering die de rechtsstaat om zeep wil helpen en extreem rechtse elementen bevat, een indirecte bedreiging vormt voor veel als zodanig herkenbare Joden in de Diaspora.
Je kon er altijd de klok op gelijk zetten:  Als er weer wat aan de hand was DAAR, verhoogde dreiging en onveiligheid HIER!

Dit keer ervoer ik het toch als anders: Dìt keer was er sprake van een aanslag door Hamas op notabene de meest socialistische kibboets van Israël naast 21 andere, op het afslachten en ontvoeren van ook mensen en hun gezinnen die echt hadden geprobeerd iets te doen aan het verbeteren van de relatie met de Palestijnen en een vorm van terreuruitoefening die terecht door Timmermans als ‘pogrom’ werd aangeduid.
Dit keer staat bovendien de wereld daadwerkelijk in brand: Is de aanval van Rusland op notabene het broedervolk van Oekraïne nietsontziend en duurt inmiddels bijna twee jaar*, spelen zich mensonterende taferelen af in Darfur/  Soedan, kunnen de Chinezen nog steeds ongestraft de Oeigoeren ‘heropvoeden’ in strafkampen, gooien de Pakistani de Afghanen letterlijk het land uit en vernielen hun huizen, doet Azerbeidzjan hetzelfde bij de Armenen uit Nagorno-Karabach *en ga zo nog maar een tijdje door…
En het enige waar links zich nu  met een super anti- Israëlisch enthousiasme* op stort  is het lot van de Gazanen, die zich inderdaad klem voelen zitten in een uitzichtloze en vreselijke situatie.

Wallet schreef een uitstekend stuk in de Groene over waarom de rest van de wereld kennelijk wordt vergeten en alle acties en verontwaardiging is toegespitst op de Israël/Palestina problematiek*.
Maar dat doet niets af aan het feit dat links zich niet bekommert om de progressiefste lhbtiq plus gemeenschap ter wereld in Tel Aviv en of ze nog lijden onder raketaanvallen of hoe het daadwerkelijk met de gijzelaars is gesteld.

Ik voelde me dus unheimisch bij al dat anti Israël enthousiasme en vroeg me af of er iets aan te doen was…. Bv dat geroep voor het station verbieden of zelfs in de stations zoals nu de bedoeling is begreep ik?
Dat zal moeilijk worden want het gaat bij vrijheid van demonstreren en meningsuiting in dit land nog steeds om de bedoelingen van de activisten, niet om de gevoelens van degenen die zich gekwetst of bedreigd voelen.
“Vrijheid van meningsuiting is voor velen synoniem geworden met religiekritiek en het recht om te kwetsen. Het spotten met iemands religieuze overtuiging en het tot op het bot beledigen van mensen is ineens een onvervreembaar grondrecht geworden”. Aldus Peter Coppens en Johan Roeland in de Volkskrant 10-11-2020.

Ik dacht hierbij meteen terug aan het ‘minder, minder Marokkanen’ van Wilders en natuurlijk het  (ostentatief) verscheuren en verbranden van de Koran door extreem rechts.
In beide gevallen ben en was ik geschokt! Ik heb zelf indertijd een petitie ondertekend  ter veroordeling van die uitspraak van Wilders!
Maar wat interessant is, is, dat wereldwijd als het tweede het geval is er in moslimlanden Fatwa’s worden uitgesproken en vlaggen verbrand, kortom solidariteit met de gekwetsten in het Westen!

Ik ben bang dat het wat de geringe joodse bevolking in dit land betreft als het om een gevoel van bedreiging of geïntimideerdheid gaat, het enige wat overblijft is: dreiging met wanordelijkheden.
Immers als die dreiging openlijk wordt kenbaar gemaakt zal men vrezen voor verstoring van de openbare orde en pas dan wordt er ingegrepen en zal bv het intimiderende gescandeer en  het geroep naar een andere minder zichtbare locatie worden verplaatst dan vlak voor het station of erin zelfs.

• Overigens ben ik met deze groep in gesprek gegaan en heb mij in het gewoel gestort! Interessant daarbij was dat er zich een groepje om mij heen vormde dat vooral bleek te bestaan uit jongeren uit landen als Brazilië en andere landen, niet Palestijnen dus!

*         Inmiddels is er in de Tweede Kamer een motie aangenomen eind oktober die het        gebruik van de kreet bestempeld als een oproep tot geweld, die niet meer in het Parlement gebruikt mag worden.

*          Uitspraak van het Hof 15-08-2023, publicatie 6-10-2023

*           Poetin is inmiddels lachende derde en voert met zijn aanvallen op Kiev de druk verder op!!!

*           President Ilham Aliyev van Azerbeidzjan reed een overwinningsronde rond de stad Stepanakert in Nagorno- Karabach, een spookstad nadat de etnisch Armeense inwoners uit angst waren gevlucht toen Azerbeidzjaanse troepen het gebied veroverden. “De vijand heeft voor ons geknield” aldus de woorden van deze leider! (stuk in de New York Times van 17 nov 2023.

•   De term is van Bram de Swaan
•   Het Heilige land in de Groene van 16-11- 2023

Nu NSC, de partij van Pieter Omtzigt bovenaan staat in de peilingen wordt het tijd eens een paar vragen te stellen die hem en zijn partij met een ‘personalistisch ‘perspectief* toch zouden moeten aanspreken.
Een belangrijke vraag zou wat mij betreft zijn: Gaan we nu voor Zorg voor de schepping, zoals Miriam Bikker van de Christen Unie dat formuleerde bij Nieuwsuur of voor Zorg voor het grootkapitaal? En dan denk ik aan de grote industriële bedrijven, toeleveringsbedrijven van de landbouw, supermarktketens, financiële instellingen etc.
Maar ook aan het principe ‘de vervuiler betaalt, dus vleestaks, vliegtaks, benzine accijns verhogen.
Belangrijker misschien : het uitdrukkelijk faciliteren van alles wat het klimaat en de energietransitie ten goede komt zoals het bioboeren*.

Luisterend naar een discussie over het klimaat en de verkiezingsprogramma’s op een webinar georganiseerd door het Nationaal Klimaat Platform werd duidelijk dat de meeste partijen  het klimaatbeleid van het huidige kabinet wel willen continueren daartoe sterk gestimuleerd door Europese regelgeving, maar dat als het op daden aankomt, er sprake is van terughoudendheid en oa angst dat bedrijven meteen het hazenpad zouden kiezen als we ze te veel gaan belasten…
Volgens de deelnemende sprekers waaronder Yvonne Hofs van de Volkskrant had dat te maken met de behoudendheid van de meeste kiezers, vooral de middengroepen, die niet zo zitten te wachten op maatregelen die tegen hun directe korte termijn eigen belang ingaan.
Hoe zou je die groepen misschien wel kunnen aanspreken? Misschien emotioneel, want volgens Elodie Verweij van RTL was politiek vooral emotie….

Sinds kort ben ik actief lid van de grootouders voor het klimaat, een enthousiaste en zeer deskundige groep actieve ouderen die de bui zien hangen voor hun kleinkinderen en (omdat ze ruim denken) voor toekomstige generaties.
Kees Vendrik die de bijeenkomst voorzat noemde speciaal de Grootouders in het kader van dat noodzakelijke aanspreken van juist de middengroepen…
Want wil niet iedere ouder en/of grootouder het beste voor zijn of haar nageslacht?
Dat zou toch ook juist Nieuw Sociaal Contract moeten aanspreken, die zorg voor toekomstige generaties???
En zoals Peter Kanne van I& O stelde Frans Timmermans had toch tegen Omtzigt kunnen zeggen dat bestaanszekerheid een holle term is als je huis, je dorp, je stad inmiddels onder de zeespiegel is verdwenen??

“Mensen willen wel  het groen maar niet de pijn”. Mij valt op dat het begrip PIJN zo vaak wordt gebezigd.
Ook bij dit debat kwam de pijn weer nadrukkelijk aan de orde.
Welvaart en welzijn komen steeds tegenover een groenere wereld te staan.
Wat mij betreft is dat een valse tegenstelling.
Tijdens de Coronaperiode was juist de natuurbeleving iets waaraan velen zich konden optrekken mentaal en bleek van cruciaal belang.
Een echte leider zou dat meer kunnen benadrukken, hoezeer we voor onze mentale gesteldheid en trouwens ook onze gezondheid de natuur nodig hebben!
Kortom zorg voor de schepping is niet alleen een christelijke kreet maar puur eigenbelang,  het leven in en met de natuur het nieuwe goud!
En dat kan klein beginnen!

• Zie mijn vorige blogs over het personalistisch perspectief
  * Zie het stuk in de Groene: Bio voor de Bühne

Ik dacht, misschien wat naïef, dat we wat het klimaat betreft, het wel redelijk eens waren met de meeste partijen dat er liever vandaag dan morgen een klimaattransitie moet plaatsvinden omdat onze planeet anders onbewoonbaar wordt. Een waarheid als een koe, dacht ik…
Evenzo meende ik dat zelfs boeren moesten toegeven dat het met de veestapel en het desastreuze effect ervan op de natuur toch wel wat minder kon.
Ook over zoönose waren we het toch wel eens? En dat bij intensieve veehouderij de risico’s van  via dieren over te dragen ziekten groter wordt? Heeft onze eigen Marion Koopmans niet zelf gewaarschuwd voor een nieuwe pandemie in verband met de vogelgriep en de georganiseerde grootschalige dierhouderij? (Op 1, 6 september 2023)

Maar met waarheden als koeien (in dit verband wel heel letterlijk!) moet je voorzichtig zijn blijkt maar weer eens.
Van Baudet weet ik dat hij in een parallelle wereld leeft, maar de SGP? Toch een betrouwbare partij?

Dr . R. Bisschop van de SGP doet in een artikel in het Reformatorisch dagblad van 24- 10 krasse uitspraken. Tactiek van activistische clubs doet denken aan propagandatrucs Sovjet Unie, aldus Bisschop.
Hij doelt ermee op  de Partij voor de Dieren, Wakker Dier maar ook Milieudefensie en Greenpeace. Hij stoort zich vooral aan hun uitspraken over dat het voor het klimaat slecht zou zijn om vlees te eten en het onderschatte gevaar van zoönosen maar verbindt er de conclusie aan dat zij, dwz ‘deze clubs en aanverwante academici’ een onderliggende agenda hebben. Want als je die openlijk propageert zou je de steun verliezen van de naïeve en goedgelovige massa, aldus Bisschop.
De weg om vergunningen aan te vechten via de rechter zoals bv de MOB (Mobilisation for the Environment) kunnen de goedkeuring  van zijn partij niet bepaald wegdragen.
In februari heeft de SGP, bij monde van zijn indiener de heer Stoffer, een rechtse Kamermeerderheid zover gekregen zijn motie te steunen die het kabinet oproept om niet representatieve organisaties als Urgenda en MOB de voet dwars te zetten.

In een eerder blog van 14 juli j.l Erfenis van Rutte gaf ik aan dat juist dit (nog demissionaire) kabinet al langer bezig is de grenzen van het recht op te zoeken en juist met opzet belangrijke politieke beslissingen aan de rechter overlaat onder het kopje we zien wel waar het schip strandt…
Bisschop is ervan overtuigd dat er een plan achter de voorstellen van de klimaatbeweging zit dat niet bepaald onschuldig is. ‘Het lijkt gericht op het uitbannen van vlees maar die agenda gaat verder. Maatschappelijke, politieke en economische structuren moeten radicaal veranderd worden. Let maar op hun onderlinge verwevenheid daarvan bij betogingen en demonstraties. Om dat doel te bereiken is misleiding slechts een middel’, aldus Bisschop.

Een heuse complottheorie!
En waar kenmerkt een complottheorie zich door?
Juist zwart/witdenken!

Dr Bisschop blijkt een enorme fan van Groen van Prinsteren* te zijn die in de 19 e eeuw een aanhanger was van een calvinistisch orangistisch nationalisme en in zijn Ongeloof en Revolutie een aanval deed op het liberalisme.
Zijn zinspreuk: Een staatsman niet! Een Evangeliebelijder!
Hij had moeite met de scheiding kerk en staat en was voor een theocratie. Ze geloofden in een tegenstelling tussen volkssoevereiniteit en Godssoevereiniteit en zijn aanhangers hadden aldus Wikipedia de neiging om in dichotomieën te denken met als risico de wereld zo in een simplistische tweedeling te wringen…
De latere Dooyeweerd die eveneens een aanhanger was van wat werd genoemd het ‘worteldenken’ was ervan overtuigd: ‘Al het kennen is religieus bepaald’.
Dus als Bisschop de milieubeweging en voor het gemak ook allerlei academici verdenkt van een gezamenlijk complot, een totalitair denken dus, vraag ik me af of de pot de ketel hier niet verwijt!*

• Guillaume Groen van Prinsteren, antirevolutionair  Nederlands politicus en historicus
• Overigens begrijp ik in zekere zin zijn afschuw van de rechter wel, want moest de SGP zelf niet door de Europese rechter worden gedwongen vrouwen tot het politieke ambt toe te laten? ( Tom Barkhuijsen was hierbij de advocaat en baseerde zich oa op het VN Vrouwenverdrag)

Dè waarheid bestaat niet. In zijn boek : Een kleine geschiedenis van de waarheid van Julian Baggini maakt hij duidelijk waarom het zo moeilijk is de bottom line van de waarheid te bereiken. Die bottom line is er namelijk niet- er zijn alleen belangrijke draden die onze overtuigingen bij elkaar houden-, aldus Baggini*.
Dat moet ons leren geduldig te zijn als we anderen proberen te overtuigen, en het moet ons leren inzien dat we dat soms gewoon niet kunnen.

Als ik mijn Marokkaanse buurman die een levensgrote Palestijnse vlag aan zijn raam heeft hangen, probeer ervan te overtuigen dat Hamas kinderen heeft vermoord en dat Biden niet op zijn eerdere statement dat hij en zijn land achter Israël staat is teruggekomen, kan ik de blaren van mijn tong praten, maar dat gaat niet lukken.
Zijn overtuiging of waarheid staat de mijne in de weg.
Kijken we naar het anti Israëlisch enthousiasme*van links  dezer dagen dan heeft dat mijns inziens niet veel met waarheid te maken bv of Israël nu wel of geen bom op het ziekenhuis in Gaza heeft laten vallen, maar met een overtuiging die er allang wàs.
De populiare kreet: van ‘the river to the sea’ maakt dat ook weer duidelijk.
Het beste wat de Israëli’s kunnen doen (en dat was het al enige tijd), is in de ogen van veel linksen en overigens ook rechtse types als Johan Derksen, vertrekken en het land overlaten aan de Palestijnen, wat nu dus betekent aan Hamas. Dat wil feitelijk zeggen de instelling van een Islamitische staat a la Iran waar vrouwen (die zich niet aan strenge Islamitsche wetten houden) en lhbtiq plus hun leven niet zeker zijn… Opmerkelijk*

Maar ik wil het hier niet in de eerste plaats over dè mediahype van dit moment hebben, maar over het begrip waarheid.
In het boek van Rob Wijnberg Voor ieder wat waars, stelt hij dat we in een post-progress society zitten, een samenleving die gaandeweg haar geloof in collectieve vooruitgang is kwijtgeraakt. Een samenleving die als collectief geen perspectief heeft om naar te streven en daardoor, geconfronteerd met ongeëvenaarde grote problemen en onzekerheid, steeds behoudzuchtiger wordt en zelfs gaat terug verlangen naar een verleden dat nooit bestaan heeft en ook niet zal terugkeren*.
Kortom vooruitgang ligt achter ons, in ons verleden en dat heeft dan weer te maken met de privatisering van de waarheid volgens Wijnberg. Ze werd een product dat je kunt maken, verhandelen en bezitten.
Daar heeft hij een punt als je kijkt naar hoe Trump groot is geworden door Fox News en Poetin’s waarheid over Oekraïners als nazi’s en het Westen als belust op de vernietiging van Rusland dagelijks over de bevolking wordt uitgestort.

Wat betreft Israël en Hamas is er nu een oorlog gaande op de sociale media over de vraag welk volk is het meest slachtoffer?
De keuze lijkt niet moeilijk zeker niet voor degenen die er toch al van overtuigd waren dat types als Soros (en de  (machtige) joden) de wereld regeren.
Het antwoord van Wijnberg lijkt op dat wat Baggini aangeeft: waarheid komt niet van boven maar van beneden of van binnen. Het is een weefsel, een netwerk van samenwerkende soorten, verbonden door het besef van zichtbare en onzichtbare afhankelijkheid.
Waarheid is wat we delen zegt hij.
Maar ja, kijk nu eens met die ogen naar de oorlogen in Oekraïne en het Midden oosten, is daar een waarheid te delen???
En hoe krijg je dàt voor elkaar  in een situatie waarin de verschillende partijen zich steeds verder ingraven in hun eigen absolute waarheid?

*pg 94

• de term is van Bram de Swaan
• Zeker opmerkelijk is in dit verband dat klimaatactivisten als Greta Thunberg en XR overijverig meedoen aan dit anti Israëlisch enthousiasme.. Persoonlijk begrijp ik niet wat dat met klimaat te maken heeft…
  * Wellicht is dat ook een grondreden voor het anti Israëlisch enthousiasme van links? Geen toekomst zien in een twee staten of andere oplossing en terug willen naar een situatie die er eigenlijk nooit echt geweest is????

Hamas  Hamas, alle joden aan het gas! een populaire kreet  bij de anti Ajax fans in de negentiger jaren.
Mijn kinderen die alledrie op voetbal zaten vonden, zoals trouwens de meerderheid hier te lande dat geen enkel probleem; hoort bij voetbal mam! Is helemaal niet antisemitisch bedoeld!
Tot een Marokkaans vriendje van mijn middelste zoon die tekst begon te kalken op de trappen van de openbare da Vincischool.
Toen vroeg mijn dappere tienerzoon aan zijn vriend of hij misschien hemzelf bedoelde met dat vergassen…

De negentiger jaren, de tijd dat in Israël de aanslagen van Hamas elkaar snel opvolgden toen het erop leek dat het Rabin menens was met de succesvol verlopende vredesonderhandelingen.
We weten allemaal hoe het afliep: De aanslagen bleken in zoverre geslaagd dat er verdeeldheid ontstond.
Van onverwachtse zijde kwam de genadeslag : de moord in koelen bloede van Itschak Rabin op 5 november 1995 door een vertegenwoordiger van de orthodox joodse factie van kolonisten die die vredesonderhandelingen ook niet zag zitten.

Sindsdien is het hommeles.
In de periode Netanyahu is het credo ‘land voor vrede’ verruild voor land hoe meer hoe beter conform het Oude Testament.

Daar dacht ik aan toen de berichten over dood en verderf door Hamas binnenkwamen.
Wat mij betreft is het eigenlijk simpel: er zijn twee typen mensen, diegenen voor wie een mensenleven niet telt (om welke ideologische reden ook) en diegenen voor wie een mensenleven wel telt nog sterker kostbaar is.
Als een mensenleven niet telt en je hooguit op wraak uit bent en /of om de ander tot beest of nul te reduceren heeft dat als voordeel dat je nergens meer op hoeft te letten, dat je geen verantwoording hoeft af te leggen.
Je kan je  (meest primitieve) lusten botvieren op onschuldige slachtoffers, dood en verderf zaaien en ook nog hopen dat de vijand uit pure wraak datzelfde gaat doen*.
Uitlokking zou ik dat willen noemen.
Uitlokking met de bedoeling reputatieschade en isolement in de wereld onder het motto ‘kijk eens wat die zionisten/joden toch een monsters zijn die nu Gaza plat bombarderen en afsluiten van alles wat nodig is’
Wraak pur sang en mensen reduceren tot beesten geldt overigens ook voor Netanyahu en zijn extreem rechtse collega’s.
De vergelijking met Oekraïne (dat we nu even vergeten tot mijn schrik!) en Rusland dringt zich op.
Ook Oekraïne verkeert in de oncomfortabele positie dat ieder mensenleven telt. Dat ligt bij Poetin 100 procent anders. Of het om kinderen, babies, zwanger vrouwen, hoog bejaarden gaat….. of zijn eigen soldaten…..maakt niet uit.
In dat opzicht kunnen Hamas en Poetin elkaar de hand reiken en ook de extremisten rond Netanyahu lijken in dit rijtje te passen…

Wat mij betreft geldt dat degene die een baby vermoordt of tieners op een muziekfestival een hekel heeft aan het leven zelf, aan muziek en alles wat voor het leven staat.
Diegenen die vol trots bebloede en naakte verkrachte vrouwen rondsjouwt als oorlogsbuit.. alle gruwelen filmt en zo zijn macht toont. En zo kan ik nog een tijdje doorgaan…

Wat staat ons nu te doen?
De grootste gruwel voor de extremisten die ik nu kan bedenken is : de handen ineen slaan en verbinding zoeken hoe moeilijk ook en samen met  degenen die ook van het leven houden en menselijkheid hoog in het vaandel hebben zoeken naar oplossingen en keihard werken aan het overbruggen van tegenstellingen, blijven proberen de ander jood, Israëli, islamiet, links of rechts of wat dan ook als mens te zien. Want lieve lezers daaraan hebben de extremisten dus de pest!!!
En er zijn prachtige voorbeelden zoals Nelson Mandela.
In Nederland is SIVMO een organisatie die vredesbewegingen in Israël steunt, waarbij veelal samenwerking is tussen Israëli’s en Palestijnen…
Juist nu hebben ze onze steun nodig!
Als we dat doen…. jammer dan voor Hamas, jammer voor antisemieten die hier te lande weer hun kop opsteken, want ook hier zien we dat les extrèmes ( Johan Derksen, Bij1 en Fv D) se touchent*.
En jammer tenslotte voor hen die menen dat we anno 2023 in Oud Testamentische tijden leven, waarin vrouwen gewoon weer kunnen worden gesommeerd plaats te nemen achter in de bus!

• Wat Hamas betreft , kennelijk is voor deze club het totaal niet relevant om zelfs maar rekening te houden met een bloedige reactie van Israël… Immers de eigen bevolking in Gaza is van deze dictatoriale strijders kennelijk niet de eerste prioriteit. Wel een islamitische staat creëren  a la Iran.
• Zie de uitstekende column van Sjoerd de Jong in NRC donderdag 12 oktober : De oorlog van Hamas is een onheilig project.

Afgelopen vrijdag 29 september was het tachtig jaar geleden dat de zogenaamde Barneveldgroep, een lijst van (door Frederiks ‘beschermde’ joden) werd afgevoerd naar Westerbork.
Vandaar vertrokken ze het jaar daarop naar Theresienstadt, vanwaar ze mirabele dictu vrijwel allen zijn teruggekomen.
Mijn familie dwz mijn moeder, haar moeder, mijn twee zussen en de familie van mijn vaders kant stonden op die lijst.
De herdenking van dat gebeuren vond plaats bovenin kasteel De Schaffelaar (zie mijn blog De Schaffelaar revisited uit 2019)
Ik heb ter gelegenheid daarvan de volgende tekst uitgesproken:Beste mensen de Schaffelaar

Als dochter van een belangrijke initiatiefnemer en contactpersoon van de lijst Frederiks/Barneveld moeten mij een paar dingen van het hart, die ik niet uitgesproken heb daar toen.
Mijn vraag: hoe komt het eigenlijk dat men, zowel joden als niet joden (vrij snel maar ook later) na de oorlog wel geneigd was credits te geven aan degenen, dwz niet joden die joden hadden gered (zie bv het monument dat in Amsterdam werd opgericht als dankbetoon, zie ook in 1954 het dankbetoon van de Barneveldgroep aan Frederiks) maar tegelijkertijd er een grote verdenking ontstond jegens diegenen, dwz die joden die de oorlog overleefd hadden.
Bekend is natuurlijk de grote verdenking jegens de Amsterdamse Joodse Raad en de leiders Asscher en Cohen, die zich teveel hebben laten manipuleren door het bezettingsregiem met alle gevolgen van dien.
Zo speelde ook de zgn Weinreb affaire waar mijn vader direct bij betrokken was als advocaat. Hij lag enorm in de clinch met Renate Rubenstein en Aad Nuis toen, herinner ik me wel.
Maar minder bekend de zaak Jo Spier, die zich in Theresienstadt als tekenaar had laten misbruiken om bij een bezoek van het Rode Kruis aldaar mee te werken aan een uit de context gerukte volstrekt onzinnige positieve voorstelling van zaken van het kamp.
Hij en zijn gezin zijn na de oorlog naar Canada ‘gevlucht’ vanwege die verdenking en evt vervolging hier in Nederland…
En dan de Barneveldgroep waarvan Presser stelde dat het een elite lijst was van mensen die zich het vege lijf redden (wat een schande was eigenlijk) een framing die tot op de dag van vandaag opgeld doet.

Verdenking alom dus van Joden die zich niet keurig netjes hadden laten afvoeren maar op hun manier gepoogd de verschrikkingen met hun gezin te overleven.
Elke manier die ze verzonnen, bv onderduiken, daarvan kon worden gezegd dat alleen zij dat zich konden permitteren die geld hadden of de Barneveld lijst  die bestond uit belangrijke mensen die beschikten over vitamine R, daarmee implicerend dat alles wat je deed om te overleven als jood moreel laakbaar was.
Interessant is ook dat het onderwerp joden in verzet, volstrekt niet aan de orde was en pas de laatste decennia blijkt dat dat er vele waren.

Mijn idee daarover is de volgende:
Joden konden zich na de oorlog niet wenden tot de daders, hen aanklagen of wraak nemen, want hoe had dat gemoeten? Bovendien leden ze zonder uitzondering toch al onder een schuldgevoel dat ZIJ de oorlog overleefd hadden en zoveel anderen niet.
Dus wendden ze zich tot elkaar als ‘daders’ , betwistten ze elkaar het recht om te overleven en vochten het onderling uit.
Bekend is het fenomeen dat voorzover familie was terug gekomen ze ruzie kregen met elkaar. Ook in mijn eigen familie heb ik dat meegemaakt.
Ondertussen kwam dat de zgn Umwelt eigenlijk wel goed uit.
Die Umwelt had genoeg aan zijn eigen sores en zat niet te wachten op een schuldgevoel dat zij misschien meer hadden kunnen betekenen om te voorkomen dat het relatief grootste aantal joden van Europa werd afgevoerd in dit land.
En dan put ik even uit mijn ervaringen op een heel ander terrein nl de vrouwenemancipatie.
Ook daar heb ik meegemaakt dat juist vrouwen/feministen elkaar afvielen of zwart maakten. Daar hoefde geen buitenwereld aan te pas komen.
Samengevat: het lot van (bedreigde) minderheden is dat ze zich in hun frustraties en gekwetstheid vaak op elkaar richten bij gebrek aan…..
Dat komt de buitenwereld, degenen die in feite aan de touwtjes trekken ook eigenlijk helemaal niet slecht uit.

U bent als lezer niet gewend dat ik de paus citeer maar dat doe ik nu toch maar eens een keer!
Paus Franciscus heeft op 23 september tijdens een mis die hij in een voetbalstadion in Marseille vierde met ongeveer 50.000 gelovigen gezegd dat de Middellandse zee van een ‘bakermat van beschavingen’ is veranderd in de ‘begraafplaats van onze waardigheid’.
De paus haalde ook uit naar ‘militant nationalisme ‘ dat volgens hem een van de oorzaken is van de harde houding tegenover migranten. Hij riep op tot een pan-Europese aanpak van migratie die een einde moet maken aan de drama’s op zee.
Hij noemt migratie een uitdaging die niet gemakkelijk is, zoals we ook zien in de kronieken van deze dagen, maar die we samen moeten aangaan, omdat het essentieel is voor de toekomst van iedereen, die alleen welvarend zal zijn als ze gebouwd is op broederschap, waarbij de menselijke waardigheid en concrete personen, vooral de meest behoeftigen, op de eerste plaats komen (KRO/ NCRV)

Waar doet dit aan denken?
In zijn boek: Gastvrijheid; filosofisch essay bespreekt Peter Venmans  Kant’s tekst: Naar de eeuwige vrede uit 1795.
Daarin zegt Kant: “Het wereldburgerrecht moet zich beperken tot de voorwaarde voor een algemene gastvrijheid”. En met gastvrijheid bedoelt Kant aldus Venmans een universeel recht dat kadert in een politiek project tot wereldvrede. Wie duurzame vrede tot stand wil brengen, zal de voorwaarden moeten scheppen voor gastvrijheid voor iedereen. Iedereen zal het recht moeten krijgen om in een ander land op bezoek te gaan, ongeacht waar hij vandaan komt en waar hij naar toe wil.(pg 185)
Kant gelooft, aldus Venmans dat het met de wereld veel beter kan gaan als voor iedereen gastvrijheid gegarandeerd is, wat overigens niet wil zeggen dat hij ook vond dat de gast ten eeuwige dagen kon blijven.
Kant’s globalisme, dat in zijn tijd ‘kosmopolitisme’ werd genoemd gaat volgens Venmans uit van twee overwegingen:
Ten eerste zijn we allemaal wereldburgers omdat we als mensen, als leden van de soort homo sapiens, over redelijke vermogens beschikken maar ook is er de bolvormigheid of sfericiteit van de aarde.
‘Doordat onze soort op een bol leeft, is de ons toegemeten ruimte per definitie beperkt. Wij kunnen ons niet eindeloos verspreiden en zijn verplicht om de beschikbare ruimte met elkaar te delen. Het is onvermijdelijk dat we voortdurend op elkaars terrein komen en elkaar dus gastvrijheid moeten bieden’. ( 189/190)
Het gaat daarbij om ‘Hospitalität’. Dat is geen gastvrije,  welwillende houding van een gastheer tegenover een genode of ongenode gast, maar een formeel politiek recht, met name het recht van de vreemdeling om door een ander niet vijandig behandeld te worden vanwege zijn komst op diens gebied. (pg 191)

Stel nu eens dat wij die Kantiaanse houding ten aanzien van vluchtelingen zouden aannemen?
Dan zou er in principe geen groot verschil meer zijn tussen wat Venmans noemt verschillende versies van gelukzoekers. Hij maakt een onderscheid tussen de zogenaamde hedonistische gelukzoekers (toeristen die betalen) en de vitale gelukzoekers, nl diegenen die vertrekt omdat hij met een uitzichtloze noodsituatie wordt geconfronteerd. (176/177).
(Maar ook de laatsten betalen veelal om weg te kunnen).
Beide zouden dan recht hebben om tijdelijk elders te verblijven.

Ik wil graag afsluiten met een anekdote die ik wel eerder heb gebruikt:
Er was eens een toerist die naar Amerika kwam om een zeer oude en wijze rabbi te bezoeken. Hij kwam binnen in het vertrek van de wijze rabbi en zag een bed, een stoel , een tafel, een kast en een WC pot.
De toerist was geshockeerd en vroeg aan de rabbi: “Waar zijn uw bezittingen?”
De rabbi antwoordde: “En waar zijn Uw bezittingen?”.
De toerist zei: “Wat is dat voor vraag. Ik ben hier op bezoek”.
De wijze antwoordde: “Ik ook”.

In het buitengewoon boeiende en goed gedocumenteerde boek Alkibiades van Ilja Pfeiffer* spreekt hij op pg 105/106 over de zogenaamde Ochlocratie.
Hij zegt: “omdat politici niet meer primair geïnteresseerd zijn in het staatsbelang maar vooral uit zijn op invloed en macht die hen in staat stellen hun eigenbelang te dienen, ontwikkelen ze geen visie en beleid ten faveure van de staat, maar zoeken ze slechts de gunst van het volk, waardoor de politieke koers van de staat een hulpeloze prooi wordt van de grillen van de publieke opinie. Op dat moment is de democratie ontaard in een ochlocratie, het schrikbewind van de massa”.
Daar dacht ik aan toen ik in de diverse kranten las over  het statement van Henk Kamp bij de Enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening.
De ‘gevoelens vanuit de samenleving’ en niet de adviezen van ambtenaren of de  cijfers over het werkelijke misbruik overtuigden hem.

Volgens Kamp werd er bij de behandeling van de fraudewet die aan de basis ligt van onder andere het toeslagenschandaal in de Tweede Kamer gehamerd op ‘een breed gedragen wens vanuit de samenleving ‘om fraude hard aan te pakken. Daarbij werd geschermd met opinieonderzoeken waaruit bleek dat veel mensen de officiële fraudestatistieken simpelweg niet geloofden omdat hun onderbuik nu eenmaal  wat anders zei.
Pfeiffer laat ook in zijn boek zien hoe moeilijk het wordt om nog een rechte koers te varen als er sprake is van een politiek bestel dat wordt geregeerd door de woest klotsende golfbewegingen van de publieke opinie (pg 264).
Daar kan dus een schip van staat aan ten onder gaan, hebben we gezien bij de Toeslagenaffaire die een enorme knak heeft veroorzaakt in het vertrouwen van de burger in de politiek.
Het lijkt misschien een tegenstrijdigheid het afgaan van politici op het ‘gesundenes Volksempfinden’ en het vervolgens dalende vertrouwen van dat volk in de politiek, maar als dat Volksempfinden eigenlijk niet zo gezond is, is de uitwerking ervan in die zin desastreus.

Dezelfde Kamp van de onderbuikgevoelens besloot in 2013 na de zomer van 2012 toen de zwaarste aardbeving in dat gebied van het Groningse Huizen plaatsvond ondanks het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen om de gaswinning omlaag te brengen, nader onderzoek te laten doen omdat hij zei te vrezen voor ‘maatschappelijke ontwrichting’.
Kortom hier lijkt hij juist (te) voorzichtig.
In feite ging toen vervolgens de gaswinning zo’n miljard kuub omhoog.
Achteraf verwijt hij zichzelf dat hij niet tegen de uitvoerders had gezegd dat de gaswinning in elk geval niet omhoog moest.
Maar de Enquêtecommissie achterhaalde dat Kamp wilde vasthouden aan het winnen van 39,4 miljard kuub aardgas in dat jaar omwille van de overheidsfinanciën. Shell en Exxon Mobile speelden er een belangrijke rol bij.
Geld speelde een belangrijker rol dan het lot van de Groningers.
“Alles gaat om geld”, zei ik (Alkibiades pg 35)
In elk geval was Kamp toen niet bezig met ‘de gevoelens’ van de bewoners van de Noordelijke provincie. Integendeel.

Wat hebben deze zaken nu gemeen?
Gesjoemel met de waarheid en de feiten.
Het advies van het Staatstoezicht op de mijnen was Kamp net zo onwelgevallig als de adviezen van ambtenaren en de feiten over werkelijke fraudes.
In beide gevallen draaide hij die waarheid naar zichzelf toe. In het ene geval beriep hij zich op de gevoelens van het volk in het andere op het ‘nog onvoldoende weten’….
Ik raad iedereen het informatieve Alkibiades van Pfeiffer aan zeker waar hij spreekt over de conversatie tussen Socrates en Alkibiades over de waarheid en de leugen.
“Als ik in het politieke debat wordt geconfronteerd met een onwelkome waarheid die ik onmogelijk kan weerleggen, beweer ik toch het tegenovergestelde van die waarheid, hetgeen dus een leugen is, en om mijn bewering kracht bij te zetten zal ik niet beweren dat mijn leugen de sacrosante waarheid is, maar dat mijn versie van de waarheid nu eenmaal mijn mening is. En door jouw gelijk te bestrijden met mijn mening reduceer ik ook jou onweerlegbare waarheid tot een mening”. (zie verder pg 588 en 589)

Kamp heeft er in elk geval geen last (meer) van…

*Alkibiades Ilja Leonard Pfeiffer Uitgeverij De Arbeiderspers 2023

Iedereen in dit land is het er nu wel over eens: het wantrouwen in de overheid en de afstand overheid/burger is de laatste jaren schrikbarend gegroeid met alle risico’s van dien.
Ilja Pfeiffer wordt ervoor in zijn woonplaats Genua bezocht om het proces te duiden met verwijzing naar de geschiedenis en het verval van Athene.
Het begon al tijdens de Coronacrisis met slecht beargumenteerde en juridisch wankele besluiten als de avondklok* maar de ellenlange vorming van het kabinet Rutte met de crisis van de affaire Omtzigt en de Toeslagenaffaire hebben de zaken bepaald geen goed gedaan. Daarna werd het niet veel beter. Integendeel het kabinet leek niet alleen een tandeloze tijger, maar ook nog één die kameleonachtige trekken vertoonde. Kortom een wonderlijk gedrocht.

Nu is er dan een partij opgestaan die niet het ontstane wantrouwen tegemoet wil treden met oude en veelal valse beloften of het voor slechts één partij wil opnemen zoals de BBB of een zondebok zoekt of dat zou natuurlijk ook kunnen wijst op de noodzaak van één machtige leider (de leider van die partij wil zelfs niet in het torentje).
Nee deze partij de NSC, Nieuw Sociaal Contract wil juist herstel van het rechtskarakter van de democratische rechtsstaat en wijst op het belang van toetsing van grondrechten door een Constitutioneel Hof. Het parlement zou versterkt moeten worden, er zou meer transparantie moeten komen en meer oog voor grond- en mensenrechten.
Dat zou dus moeten worden omarmd zou je zeggen door juist journalisten van de vrije pers.

Toch beluister ik zoals bij de NRC zeer kritische kanttekeningen.
Er wordt gesproken over het einde van de ontplooiing van het individu*, het individu figureert (in de plannen van NSC) alleen in negatieve zin, over corporatisme waar de partij naar zou streven en over het sociaal katholicisme dat een reprise beleeft in de politiek.
In eerdere blogs heb ik al geschreven over het wantrouwen waarmee het visiestuk van NSC werd begroet.
Als we deze journalisten moeten geloven moeten we als burgers het ergste vrezen van deze in de peilingen inmiddels zo hoog scorende partij.

Hoe kan dat? En waar komt die angst vandaan?
Betekent de verwijzing naar het personalisme in het grondslagendocument van NSC het einde van het individu en zijn vrijheid of juist een uitbreiding via de introductie van het  persoonsbegrip?
En hoe kan men met droge ogen beweren dat een partij die de relatie staat/burger wil herstellen en fundamentele toetsing van grondrechten middels de installatie van een Constitutioneel Hof, een gevaar zou betekenen voor (het geloof in) de vrijheid van de burger als individu/persoon?

Wat mij betreft is er meer aan de hand.
Ik vermoed dat deze nieuwe partij en haar grondslagen in combinatie met haar éclatante succes in de peilingen haaks staat op een aantal gedurende al die neoliberale jaren en Rutte kabinetten ingeslopen vooroordelen bij diverse  vertegenwoordigers van de pers.
Hoe kan een man die zoveel over zich heen heeft gekregen en ook daarvan burn out is geraakt zo terugkomen op het politieke toneel en dan nog wel met een partij die zo hoog scoort?
En hoe kan het dat een onderwerp waarmee die partij zich bezighoudt zoals herstel van de grondslagen van de rechtsstaat, een onderwerp dat helemaal niet sexy is en zelfs best ingewikkeld voor de gemiddelde Hollander kennelijk door zoveel mensen positief wordt beoordeeld en begrepen.
Die gemiddelde Hollander werd toch  qua begrip niet  ouder dan 14 jaar ingeschat? Maar blijkt nu door NSC als volwassen meedenkende burger te worden benaderd.

Omtzigt en de zijnen doorbreken met hun NSC taboes, dat is wel duidelijk.
Hij en de zijnen scharen zich niet in de gemakkelijke populistische indelingen als Sociaal Katholiek of conservatief christelijk en kennelijk hebben ze ook geen zin om zich zo makkelijk te voegen naar de stramienen die programmamakers voor de verkiezingen en de presentatie van partijen hebben uitgedacht.
Als Omtzigt aangeeft dat hij geen zin heeft in een combinatie van one liners en echte debatten wil met slechts een paar partijen, wordt hij door Lubach, waar ik vaak om moet lachen, al grappend weggezet, ook al heeft hij het gelijk van de wereld.
Het is inderdaad een totale ommezwaai in de Nederlandse politiek als er geen gemakkelijke stereotyperingen meer van toepassing lijken te zijn en de sceptici en cynici opeens hun huiswerk moeten gaan doen en werkelijk naar inhoud moeten gaan kijken!

En dat wekt wrevel!
In mijn boek Voetangels voor kopstukken; Over de invloed van media en politiek op ambtsdragers bij Justitie haal ik Thijs Wöltgens aan die in navolging van Aristoteles spreekt over de epideiktische retorica als ziekte.
De epideiktische ziekte reduceert de politiek tot een permanente wedstrijd, die de performance boven de inhoud van het stuk plaatst*. Er is sprake van imagogerichtheid van de media  en het gaat steeds vaker over incidenten (pg 45)
NSC wil dat doorbreken en dat komt deze nieuwe partij dus op wrevel te staan…

• Zie mijn blogs over de avondklok
• Column van Hubert Smeets in NRC van 7 september j.l  Het liberale tijdperk lijkt nu wel voorbij. Zie ook mijn vorige blogs: Het personalisme van Omtzigt ( 1 en 2)
• Voetangels voor kopstukken; Over de invloed van media en politiek op ambtsdragers bij Justitie. Joyce Hes, De Balie 1999

In mijn vorige blog ging ik al in op het personalisme van Omtzigt en de zijnen zoals dat tot uiting komt in het document dat de partij Nieuw Sociaal Contract liet verschijnen.
Opvallend in de reacties op dit stuk is dat de commentatoren zoals Bas Heijne *(zie NRC van dit weekend) en Sjoerd de Jong (24 augustus in zijn column) het personalisme scharen onder cultureel conservatisme (Heijne) en christelijk antirevolutionair gedachtegoed, maar tevens stelt de Jong dat het personalisme staat in een brede, ook katholieke traditie die zich afzet tegen liberalisme en materialisme.

Zonder af te willen doen aan de christelijke roots van het personalisme wil ik me in deze blogs toch verzetten tegen het simplisme van de christelijk conservatieve framing van het personalisme.
Zoals al in mijn vorige blog genoemd verwijs ik naar de ‘doorbraakgedachte’ van de St Michielsgestel gijzelaars, de Kohnstamm’s , Philip en Max (joodse roots) en vooral het gedachtegoed van Emmanuel Mounier (zie vorige blog).

Daar komen ook mijn kritische kanttekeningen bij het document van NSC vandaan.
Ik had het al even over Mounier’s theorie van de oversnijdingen.
In het document van NSC wordt het volgende gezegd over het personalisme: “Ons alternatief voor het heersende individualisme is het personalisme. In het personalisme staat niet het individu met zijn eigenbelang centraal maar de mens als persoon, de mens in verbondenheid met zichzelf, met anderen en de omringende wereld”.
Kijken we naar de normatieve theorie van het personalisme van Mounier dan staan een aantal waarden centraal*:
1. Waardigheid van ieder levend wezen, belangrijker dan leven zelf. Daarvoor staat een mens pal en in die zin toont hij zich als persoon onafhankelijk.
2.Dialoog en samenwerking tussen aanhangers van verschillende mens- en maatschappijopvattingen, die noch totalitair noch extreem relativistisch zijn staan centraal. (Dus niet speciaal of alleen christelijk)
3. Het personalisme is een handelingsfilosofie; in het(gezamenlijk)handelen openbaart zich de ethiek.
4. Verabsolutering van het menselijke.
5. Verantwoordelijkheid.
6. Streven naar gerechtigheid en waarheid (en onderkenning en verwerping van de crisis waarin de samenleving  verkeert).

Wat betreft het personalisme van Omtzigt en de zijnen mis ik:
Zowel het accent op de onafhankelijkheid van de persoon waar het betreft het pal staan voor de waardigheid van ieder levend wezen, dus ook het leven van al diegenen die buiten dit land in een underdog positie leven, vluchten ed, maar ook de waardigheid van andere levende wezens om ons heen of van de aarde zelf, die bij uitstek leven voortbrengt. Wel lees ik iets over omringende wereld, maar wat wordt hier bedoeld?
Ik vind in het stuk van NSC geen ecologisch perspectief.
Noch vind ik een manier waarop politiek gedeald wordt met de uiteenlopende mens- en maatschappijopvattingen waarmee we in ook in onze tijd te maken hebben.
Hoe gaat NSC proberen om die dichter bij elkaar te brengen via het persoonsbegrip????
Tevens is me nog niet duidelijk hoe de handelingsfilosofie van NSC eruit gaat zien…
Bestaanszekerheid moet worden geboden…
Maar hoe?
En gaan we vanaf nu ook anders met de wereld om?
Hoe kunnen we als rijk land een voorbeeld gaan worden waar het een activisme richting derde wereld landen betreft?

Ach het zijn slechts enkele vragen die bij me opkomen als ik aan personalisme denk…..

• Zie o. m Personalism Emmanuel Mounier, 1952
  * De rechten van de mens en de filosofie van de persoon Dr. A.J.M van Weers, Kok Agora, 1989
  * Staat en persoon . De politieke filosofie van Emmanuel Mounier. A.J.M van Weers, Delft 1987