Vandaag maandag 10 october 2022 voerde de Coöperatie Laatste Wil in gezamenlijkheid met 29 individuele medeklagers een proces tegen de Staat der Nederlanden bij de rechtbank Den Haag.
Ik kon via de live stream meekijken en luisteren en overigens ook meegenieten van uitstekende en interessante juridische beschouwingen zowel van de advocaten van de Coöperatie als ook van die van de Staat.
Kernpunten van de betogen waren:
De Coöperatie vocht het verbod op hulp bij zelfdoding in art 294 lid 2 Wetboek van Strafrecht aan maar verpakte dat in kritiek op het onverkort handhaven van dit verbod als onrechtmatig.
Als toehoorder kreeg ik de indruk dat de CWL eigenlijk tegen het verbod zelf was.
Maar omdat het wellicht juridisch niet haalbaar was de rechter een oordeel te vragen dat tegen de wettelijke bepaling zelf was gericht, waarmee ze op de stoel van de wetgever zou gaan zitten, vroeg de CWL (denk ik) om een vonnis waarin met verwijzing naar het EVRM zou worden opgeroepen de praktijk van de uitvoering van art 294 lid 2 tot gedoogpraktijk te bestempelen*.
Belangrijkste argument: Artikel 294 lid 2 is een uitholling van het zelfbeschikkingsrecht en in strijd met artikel 8 EVRM . Nadeel in de praktijk: intimidatie en criminalisering van naasten en getuigen.
Hiertegen in betoogden de advocaten van de Staat dat de Staat verplicht was volgens artikel 2 EVRM kwetsbaar leven te beschermen en dat staten overigens een vrije marge kregen van het Europese Hof voor de Rechten van de Mens om artikel 8 in relatie met artikel 2 in te vullen, dat wil zeggen het recht op zelfbeschikking over leven (en dood) in relatie tot de genoemde verplichting.
Als ik mijn eigen gedachten hierop loslaat dan valt een paralel op namelijk met het recht op abortus. Ook daar is sprake van een bepaling in het strafrecht met een nader uitgewerkte uitzondering, een tenzij.
Ook euthanasie is in ons land nog steeds strafbaar tenzij, uitgewerkt in de Wtl, de Wet toestemming levensbeëindiging.
In beide situaties staat dus het Strafrecht als moreel uitgangspunt fier overeind!
Oftewel het geloof in het strafrecht.
Gezien mijn kritische houding richting strafrecht is voor mij de vraag of het strafrecht in onze tijd nog geschikt is om een moreel uitgangspunt uit te dragen en te verwoorden.
Moord en doodslag is misschien nog steeds niet weg te denken uit het Wetboek van Strafrecht maar zelfdoding met behulp van anderen lijkt me een heel andere zaak.
Niet alleen het geloof in het strafrecht blijkt in onze tijd kennelijk zeer zwaar te wegen (zie ook mijn eerdere blog over het Advies van de Raad van State over het Wetsontwerp Voltooid leven) maar ook het geloof in de arts, in de medicalisering.
Kennelijk gaat de wetgever ervan uit dat als een arts er over gaat, het allemaal wel goed komt en zorgvuldig geschiedt.
Een groot vertrouwen in de medische professional en tegelijkertijd een groot wantrouwen in alles en iedereen die daarbuiten valt, dus bv andere werkers in de zorg, hulpverlening etc, maar ook in diegenen zelf die een einde aan hun leven willen maken.
Immers dat laatste is nog steeds niet iets wat mensen doorgaans graag doen!
Blijft spannend wat de rechter gaat oordelen a.s december.
De Coöperatie heeft in elk geval grootse plannen en lijkt het er niet bij te laten zitten als ze ongelijk krijgen.
Ik zou ze aanraden contact op te nemen met het Humanistisch Verbond dat inmiddels een actie is gestart om het recht op abortus te decriminaliseren!!
Waar het uiteindelijk bij zowel de CLW als het HV om gaat is tenslotte het zelfbeschikkingsrecht, de autonomie van het individu om over zijn/haar eigen leven en ook het einde daarvan te beschikken, een humanistisch uitgangspunt!
*In een interessant stuk van Ton Vink, (www.ninewells.nl) bepleit hij voor het schrappen van artikel 2 met gelijktijdige aanzet om artikel 294 lid 1 meer gewicht te geven.
Overigens werd het begrip gedoogpraktijk niet genoemd maar wel werd gerefereerd aan het feit dat zeker de laatste tijd de naasten van degene die de eigen dood verkiest zich steeds vaker gecriminaliseerd voelen.
Volgens het Openbaar ministerie is de Coöperatie Eigen Wil sinds vorig jaar een ‘criminele organisatie’ en zijn ze nog met onderzoek bezig daaromtrent.