“Considering that it is essential to study whether classes of acts now dealt with by criminal sanctions, might be dealt with by sanctions not coming under the criminal law or by social measures, bearing in mind the drawbacks attaching to the use of the criminal law and the advantages in the use of other means;
Considering that a study of criteria which should, in the present corcumstances, determine the field of action of the criminal law constitutes a task of major importance”.
Vraagje aan u als lezer: Dit citaat, uit welk jaar is dit afkomstig?
Ik wil u niet in te veel spanning houden: Dit citaat is uit een resolutie van de sixth conference of European Ministers of Justice , 1971.
Het is te vinden in het boekje: Strafrecht ‘Te’Recht ‘?’ Over dekriminalisering en depenalisering uit 1972. (Anthos-boek)
We kunnen het ons niet meer voorstellen maar de hele discussie over legalisering van drugs, die nu weer in alle hevigheid losbarst*, zowel wat betreft soft- als harddrugs is terug te voeren tot de jaren zestig en zeventig.
In oktober 1971 verscheen een rapport Ruimte in het drugsbeleid van de werkgroep van de Stichting Algemeen Centraal Bureau voor de Geestelijke Volksgezondheid onder voorzitterschap van Louk Hulsman.
Het rapport concludeerde: Het onderbrengen van cannabis in de Opiumwet (uit 1919) is een van de voornaamste oorzaken van een escalatie naar andere, dus gevaarlijker drugs.
Dus met andere woorden: criminalisering verergert de zaken alleen maar in plaats dat het verhindert dat mensen aan de (soft) drugs gaan..(de reden dat het gebruik van marihuana in de Opiumwet kwam) Er werden in die tijd steeds meer vraagtekens geplaatst bij de rechtsgrond van de strafbaarstellingen en de doelmatigheid van de sancties en vooral de vraag was actueel of alle stoffen wel aan hetzelfde regime onderworpen moesten zijn.
Jarenlang tot midden jaren tachtig was het Nederlandse beleid gericht op een scheiding van soft en hard drugs, was het strafrecht ultimum remedium en was het ministerie van Volksgezondheid leidend*.
Midden jaren tachtig was er sprake van een duidelijke omslag.
Kijken we naar een stuk van Marjolein van de Water in het Parool: Regulering harddrugs niet langer een utopie dan constateert zij dat de war on drugs alleen ellende heeft opgeleverd en dat de drugscriminelen van die omslag richting war on drugs de grote overwinnaars zijn*.
De naam Hulsman was indertijd vooral verbonden met de benadering, waarbij werd gekeken naar de negatieve effecten van criminalisering en gezocht werd naar alternatieve interventies zoals slachtoffer/daderbemiddeling en een brede welzijnsbenadering. Dezer dagen is een expositie te bezoeken waarin zijn gedachtegoed opnieuw onder de aandacht wordt gebracht*.
*Enige bronnen:
-Een stap in de richting decriminalisering e legalisering van marihuana in Europa. Rapport van de Raad van Europa, 9-2-2023. Hierbij gaat het om drugsbeleid geworteld in mensenrechten.
-Het rapport uit mei 1980 van de Raad van Europa, waaraan Hulsman meewerkte heet: Report on decriminalisation en focust op een vergalijking tussen het strafrechtsysteem en andere systemen. Zie ook Final activity report concerning the report on decriminalisation.
Van de Europese Commissie on crime problems (CDPC).
-De decriminalisering van drugs in Portugal: Evaluatie van het model en lessen voor het drugsbeleid in België Blanckaert Emiel, 2016- 2017.
-Regulering harddrugs niet langer utopie, Marjolein van de Water, Vk 26 januari j.l
-Bern wil experimenteren met legale cocaïne: De oorlog tegen drugs heeft gefaald, Telegraaf 21 dec 2023.
- Zie pg 203 drugs in het recht, recht onder druk van Mr T.Blom 1998, waarin wordt gewezen op de implementatie van de richtlijnen uit 1969 met betrekking tot de opsporing en de vervolging van Opiumwetdelicten
- Zie hierboven
- In de Tent in Rotterdam Criminal justice or revenge theatre, expositie van Robert Glas over Hulsman en zijn alternatieve visie op het strafrecht. Wat betreft de ideeën van Hulsman en zijn inspiratie : Afscheid van het strafrecht; Een pleidooi voor zelfregulering, Het wereldvenster 1982.