U bent als lezer niet gewend dat ik de paus citeer maar dat doe ik nu toch maar eens een keer!
Paus Franciscus heeft op 23 september tijdens een mis die hij in een voetbalstadion in Marseille vierde met ongeveer 50.000 gelovigen gezegd dat de Middellandse zee van een ‘bakermat van beschavingen’ is veranderd in de ‘begraafplaats van onze waardigheid’.
De paus haalde ook uit naar ‘militant nationalisme ‘ dat volgens hem een van de oorzaken is van de harde houding tegenover migranten. Hij riep op tot een pan-Europese aanpak van migratie die een einde moet maken aan de drama’s op zee.
Hij noemt migratie een uitdaging die niet gemakkelijk is, zoals we ook zien in de kronieken van deze dagen, maar die we samen moeten aangaan, omdat het essentieel is voor de toekomst van iedereen, die alleen welvarend zal zijn als ze gebouwd is op broederschap, waarbij de menselijke waardigheid en concrete personen, vooral de meest behoeftigen, op de eerste plaats komen (KRO/ NCRV)

Waar doet dit aan denken?
In zijn boek: Gastvrijheid; filosofisch essay bespreekt Peter Venmans  Kant’s tekst: Naar de eeuwige vrede uit 1795.
Daarin zegt Kant: “Het wereldburgerrecht moet zich beperken tot de voorwaarde voor een algemene gastvrijheid”. En met gastvrijheid bedoelt Kant aldus Venmans een universeel recht dat kadert in een politiek project tot wereldvrede. Wie duurzame vrede tot stand wil brengen, zal de voorwaarden moeten scheppen voor gastvrijheid voor iedereen. Iedereen zal het recht moeten krijgen om in een ander land op bezoek te gaan, ongeacht waar hij vandaan komt en waar hij naar toe wil.(pg 185)
Kant gelooft, aldus Venmans dat het met de wereld veel beter kan gaan als voor iedereen gastvrijheid gegarandeerd is, wat overigens niet wil zeggen dat hij ook vond dat de gast ten eeuwige dagen kon blijven.
Kant’s globalisme, dat in zijn tijd ‘kosmopolitisme’ werd genoemd gaat volgens Venmans uit van twee overwegingen:
Ten eerste zijn we allemaal wereldburgers omdat we als mensen, als leden van de soort homo sapiens, over redelijke vermogens beschikken maar ook is er de bolvormigheid of sfericiteit van de aarde.
‘Doordat onze soort op een bol leeft, is de ons toegemeten ruimte per definitie beperkt. Wij kunnen ons niet eindeloos verspreiden en zijn verplicht om de beschikbare ruimte met elkaar te delen. Het is onvermijdelijk dat we voortdurend op elkaars terrein komen en elkaar dus gastvrijheid moeten bieden’. ( 189/190)
Het gaat daarbij om ‘Hospitalität’. Dat is geen gastvrije,  welwillende houding van een gastheer tegenover een genode of ongenode gast, maar een formeel politiek recht, met name het recht van de vreemdeling om door een ander niet vijandig behandeld te worden vanwege zijn komst op diens gebied. (pg 191)

Stel nu eens dat wij die Kantiaanse houding ten aanzien van vluchtelingen zouden aannemen?
Dan zou er in principe geen groot verschil meer zijn tussen wat Venmans noemt verschillende versies van gelukzoekers. Hij maakt een onderscheid tussen de zogenaamde hedonistische gelukzoekers (toeristen die betalen) en de vitale gelukzoekers, nl diegenen die vertrekt omdat hij met een uitzichtloze noodsituatie wordt geconfronteerd. (176/177).
(Maar ook de laatsten betalen veelal om weg te kunnen).
Beide zouden dan recht hebben om tijdelijk elders te verblijven.

Ik wil graag afsluiten met een anekdote die ik wel eerder heb gebruikt:
Er was eens een toerist die naar Amerika kwam om een zeer oude en wijze rabbi te bezoeken. Hij kwam binnen in het vertrek van de wijze rabbi en zag een bed, een stoel , een tafel, een kast en een WC pot.
De toerist was geshockeerd en vroeg aan de rabbi: “Waar zijn uw bezittingen?”
De rabbi antwoordde: “En waar zijn Uw bezittingen?”.
De toerist zei: “Wat is dat voor vraag. Ik ben hier op bezoek”.
De wijze antwoordde: “Ik ook”.