In het essay van Tom-Jan Meeus: Duidelijkheid, dat geschreven is in opdracht van de Maand van de filosofie stelt hij dat na de eeuwwisseling alle politici duidelijk gaan communiceren. Die revolutie, namelijk van geheimtaal naar duidelijkheid voltrekt zich zonder ophef, aldus Meeus.
Duidelijkheid is naar zijn inzicht een nieuw instrument  voor een klassieke taak van het politieke bestuur: chaosbestrijding. In zijn essay gaat hij na wat dit voor de nationale politiek betekent en onderzoekt hij met name de kampioen van de politieke duidelijkheid Geert Wilders. In zijn duidelijkheid komt de democratie van de laatste twee decennia samen aldus alweer Meeus.

Maar kunnen we hier eigenlijk spreken van duidelijkheid???
Want wat wordt hieronder verstaan? Duidelijke taal?
Anne Vondeling wees indertijd al op het belang daarvan…
Maar als Wilders het heeft over kopvoddentaks, nepparlement of alle rechters neprechters noemt en zijn eigen proces een politiek proces*  is hij dan duidelijk?

Wat gebeurt hier eigenlijk?
Is er niet gewoon sprake van een ingeburgerd politiek theater, zoals dat al door Wöltgens werd beschreven in zijn Lof van de politiek (1992) waarin hij over  ‘épideiktische ziekte’ spreekt: “De épideiktische ziekte reduceert de politiek tot een permanente wedstrijd, die de performance boven de inhoud van het stuk plaatst”.
Voor het ministerie van Justitie betekent  de imagogerichtheid van de media zo heb ik in Voetangels voor kopstukken* aangegeven dat de werkelijke vragen en problemen, evenals de prestaties van alledag, onderbelicht blijven. Steeds gaat het over incidenten. Tot zover Voetangels voor kopstukken.
Wilders voegt daar nog elementen aan toe: Hij heeft, zo schrijft Meeus in zijn essay, versimpeling, verharding, radicalisering en wantrouwen genormaliseerd, en propaganda als instrument van zijn chaosbestrijding geïntroduceerd. En verderop: Is de tijd voor matigheid voorbij en gaan we over op strijd en radicaliteit als uitgangspunten?
Op propaganda als standaardinstrument voor politieke leiders?

Wat mij betreft gaat het om aandacht trekken, zoveel mogelijk aandacht trekken, om de duidelijkheid van een puber die zijn moeder uitmaakt voor dikke bemoeizuchtige teef of misschien van de dementerende die in een vlaag van ‘eerlijkheid’ opeens roept dat zijn of haar bezoekende zoon of dochter hem of haar dood wil maar even later niet meer weet wat er geroepen is….
Het gaat niet om de inhoud van het gezegde het gaat om een daad stellen, om stoer doenerigheid of quasi oprechtheid…
Duidelijkheid heeft hier niets mee te maken naar mijn idee.

Nog sterker: Ik denk dat juist het gebrek aan duidelijkheid in de politiek onder de kabinetten Rutte, het voortdurend niet weten waar men als toeslagenouder of Gronings slachtoffer van de gasmisère aan toe was, voor de grote winst van de PVV heeft gezorgd.
Eigenlijk verwijt ik vooral de PvdA die altijd een link met de zogenaamde ‘onderkant’ had dat het gebrek aan duidelijkheid vanaf het kabinet Kok hun kiezers van hen heeft vervreemd.

Meeus geeft zelf een voorbeeld op pg 45. Bij de vorming van Paars 1 volgt een papieren compromis tussen VVD die hard ingrijpen wil tegen fraudeurs van uitkeringen en de PvdA die juist de klemtoon legt op belastingfraude bij ondernemers.
Ze zullen vanaf dan beide worden opgespoord.
Waarom heeft de PvdA daar geen duidelijkheid over gegeven aan zijn achterban en kiezers en uitgelegd dat ze wel tot een compromis gedwongen werden?

Dàt is duidelijkheid in de kern!
Uitleggen waarom bepaalde keuzes worden gemaakt bv waarom je wel Europese richtlijnen moet volgen of waarom bepaalde compromissen zijn gedaan.
Dat is niet alleen je kiezers serieus nemen, en vergt moed maar daarmee versterk je en verstevig je democratie en geef je waarlijk inzicht!*

• Zoals hij weer herhaalde woensdag 2 april bij de openbare Kamerdebatten over Russische invloed…(waar Timmermans hem terecht op aansprak met de statement: In dit land vinden geen politieke processen plaats.
• Zie Voetangels voor kopstukken; Over de invloed van media en politiek op ambtsdragers bij Justitie, Joyce Hes,  De Balie 1999
• In mijn blog van 28 september 2021 Zieltogend (3) haal ik Habermas aan die in zijn boek : Theorie des kommunikatieven Handelns uit 1981 het begrip communicatieve rationaliteit uitwerkt. Volgens Habermas is het noodzakelijk dat er voor een optimale publieke sfeer een ruimte moet zijn waarbinnen rationele discussies kunnen worden gevoerd, vrij van dwingende machten. Voorwaarden zijn: 1 Dat de gesprekspartner de waarheid spreekt. 2. Dat de gesprekspartner gerechtigs is de uitspraken te doen die hij doet. 3. Dat men er van uitgaat dat de gesprekspartner meent wat hij zegt en de discussie serieus neemt.
  De uitkomst van een dergelijk gesprek kan de vorming van normen zijn.

  De duidelijkheid waar Meeus het over heeft voldoet hier dus geenszins aan.