In het buitengewoon boeiende en goed gedocumenteerde boek Alkibiades van Ilja Pfeiffer* spreekt hij op pg 105/106 over de zogenaamde Ochlocratie.
Hij zegt: “omdat politici niet meer primair geïnteresseerd zijn in het staatsbelang maar vooral uit zijn op invloed en macht die hen in staat stellen hun eigenbelang te dienen, ontwikkelen ze geen visie en beleid ten faveure van de staat, maar zoeken ze slechts de gunst van het volk, waardoor de politieke koers van de staat een hulpeloze prooi wordt van de grillen van de publieke opinie. Op dat moment is de democratie ontaard in een ochlocratie, het schrikbewind van de massa”.
Daar dacht ik aan toen ik in de diverse kranten las over  het statement van Henk Kamp bij de Enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening.
De ‘gevoelens vanuit de samenleving’ en niet de adviezen van ambtenaren of de  cijfers over het werkelijke misbruik overtuigden hem.

Volgens Kamp werd er bij de behandeling van de fraudewet die aan de basis ligt van onder andere het toeslagenschandaal in de Tweede Kamer gehamerd op ‘een breed gedragen wens vanuit de samenleving ‘om fraude hard aan te pakken. Daarbij werd geschermd met opinieonderzoeken waaruit bleek dat veel mensen de officiële fraudestatistieken simpelweg niet geloofden omdat hun onderbuik nu eenmaal  wat anders zei.
Pfeiffer laat ook in zijn boek zien hoe moeilijk het wordt om nog een rechte koers te varen als er sprake is van een politiek bestel dat wordt geregeerd door de woest klotsende golfbewegingen van de publieke opinie (pg 264).
Daar kan dus een schip van staat aan ten onder gaan, hebben we gezien bij de Toeslagenaffaire die een enorme knak heeft veroorzaakt in het vertrouwen van de burger in de politiek.
Het lijkt misschien een tegenstrijdigheid het afgaan van politici op het ‘gesundenes Volksempfinden’ en het vervolgens dalende vertrouwen van dat volk in de politiek, maar als dat Volksempfinden eigenlijk niet zo gezond is, is de uitwerking ervan in die zin desastreus.

Dezelfde Kamp van de onderbuikgevoelens besloot in 2013 na de zomer van 2012 toen de zwaarste aardbeving in dat gebied van het Groningse Huizen plaatsvond ondanks het advies van het Staatstoezicht op de Mijnen om de gaswinning omlaag te brengen, nader onderzoek te laten doen omdat hij zei te vrezen voor ‘maatschappelijke ontwrichting’.
Kortom hier lijkt hij juist (te) voorzichtig.
In feite ging toen vervolgens de gaswinning zo’n miljard kuub omhoog.
Achteraf verwijt hij zichzelf dat hij niet tegen de uitvoerders had gezegd dat de gaswinning in elk geval niet omhoog moest.
Maar de Enquêtecommissie achterhaalde dat Kamp wilde vasthouden aan het winnen van 39,4 miljard kuub aardgas in dat jaar omwille van de overheidsfinanciën. Shell en Exxon Mobile speelden er een belangrijke rol bij.
Geld speelde een belangrijker rol dan het lot van de Groningers.
“Alles gaat om geld”, zei ik (Alkibiades pg 35)
In elk geval was Kamp toen niet bezig met ‘de gevoelens’ van de bewoners van de Noordelijke provincie. Integendeel.

Wat hebben deze zaken nu gemeen?
Gesjoemel met de waarheid en de feiten.
Het advies van het Staatstoezicht op de mijnen was Kamp net zo onwelgevallig als de adviezen van ambtenaren en de feiten over werkelijke fraudes.
In beide gevallen draaide hij die waarheid naar zichzelf toe. In het ene geval beriep hij zich op de gevoelens van het volk in het andere op het ‘nog onvoldoende weten’….
Ik raad iedereen het informatieve Alkibiades van Pfeiffer aan zeker waar hij spreekt over de conversatie tussen Socrates en Alkibiades over de waarheid en de leugen.
“Als ik in het politieke debat wordt geconfronteerd met een onwelkome waarheid die ik onmogelijk kan weerleggen, beweer ik toch het tegenovergestelde van die waarheid, hetgeen dus een leugen is, en om mijn bewering kracht bij te zetten zal ik niet beweren dat mijn leugen de sacrosante waarheid is, maar dat mijn versie van de waarheid nu eenmaal mijn mening is. En door jouw gelijk te bestrijden met mijn mening reduceer ik ook jou onweerlegbare waarheid tot een mening”. (zie verder pg 588 en 589)

Kamp heeft er in elk geval geen last (meer) van…

*Alkibiades Ilja Leonard Pfeiffer Uitgeverij De Arbeiderspers 2023