Iedereen in dit land is het er nu wel over eens: het wantrouwen in de overheid en de afstand overheid/burger is de laatste jaren schrikbarend gegroeid met alle risico’s van dien.
Ilja Pfeiffer wordt ervoor in zijn woonplaats Genua bezocht om het proces te duiden met verwijzing naar de geschiedenis en het verval van Athene.
Het begon al tijdens de Coronacrisis met slecht beargumenteerde en juridisch wankele besluiten als de avondklok* maar de ellenlange vorming van het kabinet Rutte met de crisis van de affaire Omtzigt en de Toeslagenaffaire hebben de zaken bepaald geen goed gedaan. Daarna werd het niet veel beter. Integendeel het kabinet leek niet alleen een tandeloze tijger, maar ook nog één die kameleonachtige trekken vertoonde. Kortom een wonderlijk gedrocht.

Nu is er dan een partij opgestaan die niet het ontstane wantrouwen tegemoet wil treden met oude en veelal valse beloften of het voor slechts één partij wil opnemen zoals de BBB of een zondebok zoekt of dat zou natuurlijk ook kunnen wijst op de noodzaak van één machtige leider (de leider van die partij wil zelfs niet in het torentje).
Nee deze partij de NSC, Nieuw Sociaal Contract wil juist herstel van het rechtskarakter van de democratische rechtsstaat en wijst op het belang van toetsing van grondrechten door een Constitutioneel Hof. Het parlement zou versterkt moeten worden, er zou meer transparantie moeten komen en meer oog voor grond- en mensenrechten.
Dat zou dus moeten worden omarmd zou je zeggen door juist journalisten van de vrije pers.

Toch beluister ik zoals bij de NRC zeer kritische kanttekeningen.
Er wordt gesproken over het einde van de ontplooiing van het individu*, het individu figureert (in de plannen van NSC) alleen in negatieve zin, over corporatisme waar de partij naar zou streven en over het sociaal katholicisme dat een reprise beleeft in de politiek.
In eerdere blogs heb ik al geschreven over het wantrouwen waarmee het visiestuk van NSC werd begroet.
Als we deze journalisten moeten geloven moeten we als burgers het ergste vrezen van deze in de peilingen inmiddels zo hoog scorende partij.

Hoe kan dat? En waar komt die angst vandaan?
Betekent de verwijzing naar het personalisme in het grondslagendocument van NSC het einde van het individu en zijn vrijheid of juist een uitbreiding via de introductie van het  persoonsbegrip?
En hoe kan men met droge ogen beweren dat een partij die de relatie staat/burger wil herstellen en fundamentele toetsing van grondrechten middels de installatie van een Constitutioneel Hof, een gevaar zou betekenen voor (het geloof in) de vrijheid van de burger als individu/persoon?

Wat mij betreft is er meer aan de hand.
Ik vermoed dat deze nieuwe partij en haar grondslagen in combinatie met haar éclatante succes in de peilingen haaks staat op een aantal gedurende al die neoliberale jaren en Rutte kabinetten ingeslopen vooroordelen bij diverse  vertegenwoordigers van de pers.
Hoe kan een man die zoveel over zich heen heeft gekregen en ook daarvan burn out is geraakt zo terugkomen op het politieke toneel en dan nog wel met een partij die zo hoog scoort?
En hoe kan het dat een onderwerp waarmee die partij zich bezighoudt zoals herstel van de grondslagen van de rechtsstaat, een onderwerp dat helemaal niet sexy is en zelfs best ingewikkeld voor de gemiddelde Hollander kennelijk door zoveel mensen positief wordt beoordeeld en begrepen.
Die gemiddelde Hollander werd toch  qua begrip niet  ouder dan 14 jaar ingeschat? Maar blijkt nu door NSC als volwassen meedenkende burger te worden benaderd.

Omtzigt en de zijnen doorbreken met hun NSC taboes, dat is wel duidelijk.
Hij en de zijnen scharen zich niet in de gemakkelijke populistische indelingen als Sociaal Katholiek of conservatief christelijk en kennelijk hebben ze ook geen zin om zich zo makkelijk te voegen naar de stramienen die programmamakers voor de verkiezingen en de presentatie van partijen hebben uitgedacht.
Als Omtzigt aangeeft dat hij geen zin heeft in een combinatie van one liners en echte debatten wil met slechts een paar partijen, wordt hij door Lubach, waar ik vaak om moet lachen, al grappend weggezet, ook al heeft hij het gelijk van de wereld.
Het is inderdaad een totale ommezwaai in de Nederlandse politiek als er geen gemakkelijke stereotyperingen meer van toepassing lijken te zijn en de sceptici en cynici opeens hun huiswerk moeten gaan doen en werkelijk naar inhoud moeten gaan kijken!

En dat wekt wrevel!
In mijn boek Voetangels voor kopstukken; Over de invloed van media en politiek op ambtsdragers bij Justitie haal ik Thijs Wöltgens aan die in navolging van Aristoteles spreekt over de epideiktische retorica als ziekte.
De epideiktische ziekte reduceert de politiek tot een permanente wedstrijd, die de performance boven de inhoud van het stuk plaatst*. Er is sprake van imagogerichtheid van de media  en het gaat steeds vaker over incidenten (pg 45)
NSC wil dat doorbreken en dat komt deze nieuwe partij dus op wrevel te staan…

• Zie mijn blogs over de avondklok
• Column van Hubert Smeets in NRC van 7 september j.l  Het liberale tijdperk lijkt nu wel voorbij. Zie ook mijn vorige blogs: Het personalisme van Omtzigt ( 1 en 2)
• Voetangels voor kopstukken; Over de invloed van media en politiek op ambtsdragers bij Justitie. Joyce Hes, De Balie 1999